Research Article
BibTex RIS Cite

Ahlâk için din gerekli midir? Babanzâde Ahmed Nâim Merkezli Bir İnceleme

Year 2025, Volume: 61 Issue: 2, 695 - 724, 20.06.2025
https://doi.org/10.61304/did.1667222

Abstract

Babanzâde Ahmed Naim, yaşadığı dönem itibarıyla hem İslâm hem de Batı felsefesinin sorunlarını bilen, her iki düşünce sisteminin temel prensiplerini kavramış entelektüel bir kişiliktir. 1914-1919 yılları arasında Osmanlı döneminde, 1922-1933 yılları arasında ise Cumhuriyet döneminde Darülfünûn Edebiyat Fakültesi’nde felsefe, metafizik, psikoloji ve mantık dersleri vermiştir. Onun özellikle İslâm Ahlâkının Esasları adlı eseri, ahlâk için dinin gerekli olduğuna dair önemli gerekçeler sunmaktadır. O, ahlâkın din ile temellendirilmesi gerektiğini düşünmektedir. Ahlâkın din ile temellendirilmesi, akıldan yoksun olduğu anlamına gelmemektedir. Aksine din, ahlâkî doğruları belirlemede akıl yürütme süreçleriyle birlikte düşünülebilir ve ahlâk konusunda birbirini tamamlayabilir. Ona göre felsefî teorilerden en tutarlısı olan Kant’ın ödev ahlâkı dahi evrensel ahlâk yasasını tam olarak temellendirememektedir. Oysa dine dayalı bir ahlâk (İslâm ahlâkı), yalnızca teorik boyutta soyut gayeler hedeflemekle kalmaz, bu gayeleri pratik hayata yansıtma konusunda daha üstün bir ahlâk yasası sunar. Bu çalışmada, Babanzâde’nin ahlâk anlayışı dinfelsefe ilişkisi çerçevesinde ele alınmakta, ahlâkın hem rasyonel hem de dinî temellerle nasıl desteklenebileceği analiz edilmektedir.

References

  • Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2020.
  • Aydın, Mehmet S. Kant’ta ve Çağdaş İngiliz Felsefesinde Tanrı - Ahlâk İlişkisi. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
  • Aquinas, Thomas. Summa Theologica. ing. çev. Fathers of English Dominican Province. New York: Benziger Bros. Edition, 1947.
  • Ahmed b. Hanbel. Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsned. thk. Şu’ayb el-Arnaût – Âdil Mürşid v.dğr. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, Birinci Basım, 1421.
  • Babanzâde, Ahmed Naim. İslâm Ahlâkının Esasları. Notlar ilavesiyle sad. Recep Kılıç. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
  • Babanzâde, Ahmed Naim. Felsefe Dersleri. haz. Cahid Şenel - M. Cüneyt Kaya. İstanbul: Klasik, 2015.
  • Bolay, Süleyman Hayri. “Akıl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/238-242. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
  • Bolayır, Hasan Ata. “Euthyphron İkilemi/Eş’ariyye ve Mutezile”. Akademik Akıl Platformu (20 Haziran 2020). https://www.akademikakil.com/euthyphron-ikilemi-esariyye-vs-mutezile/hasanatabolayir/.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmi’u’s-sahih. nşr. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necat, 2. Basım, 1422/2001.
  • Ceran, Ömer. “Babanzâde Ahmet Naim’in Rasyonalist Ahlâk Eleştirisi”. Babanzâde Ahmed Naim (Ailesi ve İlmi Kişiliği). ed. İbrahim Özcoşar v.dğr. 251-258. İstanbul: Divan Kitap, 2017.
  • Cüveynî. Kitâbû’l-İrşâd: İnanç Esasları Kılavuzu. trc. Adnan Bülent Baloğlu v.dğr. Ankara: TDV Yayınları, 2016.
  • Çağrıcı, Mustafa. “Ahlâk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/1-9. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
  • Çağrıcı, Mustafa. İslâm Düşüncesinde Ahlâk. İstanbul: Dem, 2022.
  • Çelebi, İlyas. “Klasik Bir Kelâm Problemi: Hüsün-Kubuh”. M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 16-17. (1998-1999), 55-121.
  • Çelebi, İlyas. “Hüsün ve Kubuh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/59-63. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Çetinkaya, Bayram Ali. “Ahmet Naim’in Davranışlar Teorisi: Ahlâk, Akıl ve Din Uyumu”. Babanzâde Ahmed Naim (Ailesi ve İlimi Kişiliği). ed. İbrahim Özcoşar v.dğr. 203-219. İstanbul: Divan Kitap, 2022.
  • Demirtaş, Mehmet. “Kant’ın ‘İnanca Yer Açmak İçin Bilgiyi İnkâr Ettim’ Sözünün İman ve Bilgi Açısından Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2013), 289-303.
  • Doko, Enis. Allahsız Ahlâk Mümkün mü?: Çağdaş Bir Ahlâk Argümanı Savunucusu. İstanbul: İstanbul Yayınevi, 2019.
  • Erdem, Engin. Varlıktan Tanrı’ya: “İbn Sînâ’nın Metafizik Delili”. İstanbul: Endülüs Yayınları, 2016.
  • Eş’arî, Ebû Hasan. el-İbâne ‘an Usûli’d-Diyâne-Dinin İnanç Esasları. çev. Mustafa Çevik. Ankara: Gelenek Yayıncılık, 2010.
  • Eş’arî, Ebû Hasan. Eş’arî Kelâmı: el-lüma ‘fi’r-red alâ ehl’z-zeyğ ve’l-bida’. çev. Kılıç Aslan Mavil - Hikmet Yağlı Mavil. İstanbul: İz Yayıncılık, 2016.
  • Fığlalı, Ethem Ruhi. Çağımızda İtikadî İslâm Mezhepleri. Ankara: Şa-To İlahiyat, 2001.
  • Heimsoeth, Heinz. Kant’ın Felsefesi. çev. Takiyettin Mengüşoğlu. Ankara: Doğubatı, 2014.
  • Hume, David. İnsan Doğası Üzerine Bir Araştırma. çev. Ergün Baylan. Ankara: BilgeSu, 2009.
  • İmam Mâlik, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes el-Asbahî. el-Muvatta, çev. Vecdi Akyüz v.dğr. İstanbul: Beyan Yayınları: 1994.
  • İsfahanî, Rağıp. Müfredat: Kur’ân Kavramları Sözlüğü. trc. Abdulbaki Güneş - Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yayınları, 2010.
  • Kansu, Hüseyin. Babanzâde Ahmed Naim. Ankara: DİB Yayınları, 2017.
  • Kant, Immanuel. Pratik Aklın Eleştirisi. çev. İoanna Kuçuradi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 1980.
  • Kant, Immanuel. “Aydınlanma Nedir? Sorusuna Yanıt”. çev. Nejat Bozkurt. 139-148. Yazko Felsefe Yazıları 6, 1983.
  • Kant, Immanuel. Religion Within the Boundaries of Mere Reason. trans. Allen Wood - George Dı Gıovanni, Cambridge: Cambridge Press, 1998.
  • Kant, Immanuel. Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi. çev. İoanna Kuçuradi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2013.
  • Kant, Immanuel. Groundwork of the Metaphysics of Morals. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
  • Kaye, Sharen. “William of Ockham”. Internet Encyclopedia of Philosophy. (04. 01 2025). https://iep.utm.edu/ockham/.
  • Kılıç, Recep. “G. Edward Moore’un Ahlâk Felsefesi”. Felsefe Dünyası 1, 1991. 48-52.
  • Kılıç, Recep. “Babanzâde Ahmed Naim’in Felsefî Görüşleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36 (1997), 297-340.
  • Kılıç, Recep. Ahlâkın Dini Temeli. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
  • Kılıç, Recep. “Din ve Ahlâk İlişkisi”. Din Felsefesi El-Kitabı. ed. Recep Kılıç - Mehmet Sait Reçber. 343-364. Ankara: Grafiker Yayınları, 2014.
  • Kılıç, Recep. “Ahmet Naim’in Ahlâk Anlayışı”. Son Dönem Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlâk Anlayışları. 119-135. İstanbul: Düzce Belediyesi Kültür Yayınları, 2017.
  • Kur’ân-ı Kerim Meâli, çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: DİB Yayınları, 12. Basım, 2011.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbu’t-Tevhîd Tercümesi. çev. Muhammed Aruçi - Bekir Topaloğlu. İstanbul: TDV Yayınları, 2002.
  • Moore, G. E. Principle Ethics. Cambridge: Cambridge University Press, 1978.
  • Özcan, Hanifi. “Birbirine Zıt İki Epistemolojik Yaklaşım Temelcilik ve İmancılık’’. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 40 (1999), 157-176.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kahire: y.y., 1374-1375/1955-1956.
  • Özturan, Hümeyra. Akıl ve Ahlâk: Aristoteles ve Fârâbî’de Ahlâkın Kaynağı. İstanbul: Klasik, 2013.
  • Özturan, Hümeyra. Ahlâk Felsefesinin Temel Problemleri: Seçme Metinler. Ankara: Nobel Yayınları, 2015.
  • Peterson, Michael v.dğr. Akıl ve İnanç: Din Felsefesine Giriş. çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları, 2009.
  • Plato. Euthyphro. trans. Harold North Fowler. London: Harward University Press, 2005.
  • Sinanoğlu, Mustafa. “İman”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/212-214. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
  • Suphi, A. Mahmut. İslâm Düşüncesinde Ahlâk Felsefeleri. çev. Abdurrahman Harbi-Enver Şahin-İrfan Karadeniz. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2021.
  • Tatar, Burhanettin. “Ahlâkın Kaynağı Sorunu”. Ahlâk Felsefesi Yazıları. ed. Mehmet Vural. 11-33.Ankara: Elis Yayınları, 2015.
  • Taylor, A. Edward. Epikuros: Madde, Haz ve İnsan. çev. Ceyda Üstünel. Ankara: Fol Kitap, 2021.
  • The Veritas, “Is God Necessary for Morality: William Lane Craig&Shelly Kagan at Columbia University”. YouTube. (25. 06. 2012). 00:33:00-00:41:00. https://www.youtube.com/watch?v=Rm2wShHJ2iA.
  • Turgay, Nurettin. “Babanzâde Ahmed Naim ve ‘İslâm Ahlâkının Esasları’ Eseri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 13/70 (2020), 1180-1190.
  • Türker, Ömer. Ahlâk: Yeni Bir Yaklaşım. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
  • Üzümcü, Emin. Düşünce Dünyamızda Babanzâde Ahmed Naim ve Felsefesi. Ankara: Fecr Yayınevi, 2025.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. “Kader”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/58-63. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Yıldırım, Haydar. “İslâm Ahlâkının Esasları (Babanzâde Ahmed Naim)”. Siyer TV. (25. 09. 2020). https://www.youtube.com/watch?v=h86nqgfz-JA.
  • Yıldız, İbrahim. Teizm, Natüralizm ve Kötülük: Draper’in Kötülük Argümanları. Ankara: Elis Yayınları, 2025.
  • Yıldız, İbrahim - Aslantatar, Nesim. “İbn Rüşd’ün “Faslu’l Makal” Risalesi Bağlamında Felsefe - Din Çelişmezliği”. İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı III, ed. Mahsun Aytepe - Teceli Karasu. 507-515. İstanbul: İlbey Matbaa, 2021.

Is Religion Necessary for Ethics?: An Analysis Centered on Babanzade Ahmed Naim

Year 2025, Volume: 61 Issue: 2, 695 - 724, 20.06.2025
https://doi.org/10.61304/did.1667222

Abstract

Babanzade Ahmed Naim was an intellectual figure who, considering the period in which he lived, was well-acquainted with the issues of both Islamic and Western philosophy and had grasped the fundamental principles of both intellectual traditions. During the final years of the Ottoman State (1914- 1919) and the early years of the Republic (1922-1933), he taught philosophy, metaphysics, psychology, and logic at the Faculty of Letters at Darulfunun. One of his most significant works, The Foundations of Islamic Ethics, holds particular importance because it presents that religion is essential to justify morality. He argued that morality must be grounded in religion; however, this does not imply a disregard for reason. On the contrary, religion can be considered alongside reasoning processes in determining moral truths. In Islamic thought, reason is regarded as a mechanism capable of comprehending and applying moral principles, and the individual fulfills moral responsibilities by embracing the commands and prohibitions of revelation under the guidance of reason. In this regard, Babanzade argues that even Kant’s deontological ethics, which he considers the most coherent among philosophical theories, fails to ground a universal moral law. In contrast, religion-based ethics not only sets abstract theoretical goals but also provides a superior moral framework by effectively integrating these ethical principles into practical life. In this study, Babanzade’s understanding of ethics will be examined within the framework of the relationship between religion and philosophy, and how ethics can be supported by both rational and religious foundations will be analyzed.

References

  • Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2020.
  • Aydın, Mehmet S. Kant’ta ve Çağdaş İngiliz Felsefesinde Tanrı - Ahlâk İlişkisi. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
  • Aquinas, Thomas. Summa Theologica. ing. çev. Fathers of English Dominican Province. New York: Benziger Bros. Edition, 1947.
  • Ahmed b. Hanbel. Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsned. thk. Şu’ayb el-Arnaût – Âdil Mürşid v.dğr. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, Birinci Basım, 1421.
  • Babanzâde, Ahmed Naim. İslâm Ahlâkının Esasları. Notlar ilavesiyle sad. Recep Kılıç. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
  • Babanzâde, Ahmed Naim. Felsefe Dersleri. haz. Cahid Şenel - M. Cüneyt Kaya. İstanbul: Klasik, 2015.
  • Bolay, Süleyman Hayri. “Akıl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/238-242. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
  • Bolayır, Hasan Ata. “Euthyphron İkilemi/Eş’ariyye ve Mutezile”. Akademik Akıl Platformu (20 Haziran 2020). https://www.akademikakil.com/euthyphron-ikilemi-esariyye-vs-mutezile/hasanatabolayir/.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmi’u’s-sahih. nşr. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necat, 2. Basım, 1422/2001.
  • Ceran, Ömer. “Babanzâde Ahmet Naim’in Rasyonalist Ahlâk Eleştirisi”. Babanzâde Ahmed Naim (Ailesi ve İlmi Kişiliği). ed. İbrahim Özcoşar v.dğr. 251-258. İstanbul: Divan Kitap, 2017.
  • Cüveynî. Kitâbû’l-İrşâd: İnanç Esasları Kılavuzu. trc. Adnan Bülent Baloğlu v.dğr. Ankara: TDV Yayınları, 2016.
  • Çağrıcı, Mustafa. “Ahlâk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/1-9. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
  • Çağrıcı, Mustafa. İslâm Düşüncesinde Ahlâk. İstanbul: Dem, 2022.
  • Çelebi, İlyas. “Klasik Bir Kelâm Problemi: Hüsün-Kubuh”. M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 16-17. (1998-1999), 55-121.
  • Çelebi, İlyas. “Hüsün ve Kubuh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/59-63. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Çetinkaya, Bayram Ali. “Ahmet Naim’in Davranışlar Teorisi: Ahlâk, Akıl ve Din Uyumu”. Babanzâde Ahmed Naim (Ailesi ve İlimi Kişiliği). ed. İbrahim Özcoşar v.dğr. 203-219. İstanbul: Divan Kitap, 2022.
  • Demirtaş, Mehmet. “Kant’ın ‘İnanca Yer Açmak İçin Bilgiyi İnkâr Ettim’ Sözünün İman ve Bilgi Açısından Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2013), 289-303.
  • Doko, Enis. Allahsız Ahlâk Mümkün mü?: Çağdaş Bir Ahlâk Argümanı Savunucusu. İstanbul: İstanbul Yayınevi, 2019.
  • Erdem, Engin. Varlıktan Tanrı’ya: “İbn Sînâ’nın Metafizik Delili”. İstanbul: Endülüs Yayınları, 2016.
  • Eş’arî, Ebû Hasan. el-İbâne ‘an Usûli’d-Diyâne-Dinin İnanç Esasları. çev. Mustafa Çevik. Ankara: Gelenek Yayıncılık, 2010.
  • Eş’arî, Ebû Hasan. Eş’arî Kelâmı: el-lüma ‘fi’r-red alâ ehl’z-zeyğ ve’l-bida’. çev. Kılıç Aslan Mavil - Hikmet Yağlı Mavil. İstanbul: İz Yayıncılık, 2016.
  • Fığlalı, Ethem Ruhi. Çağımızda İtikadî İslâm Mezhepleri. Ankara: Şa-To İlahiyat, 2001.
  • Heimsoeth, Heinz. Kant’ın Felsefesi. çev. Takiyettin Mengüşoğlu. Ankara: Doğubatı, 2014.
  • Hume, David. İnsan Doğası Üzerine Bir Araştırma. çev. Ergün Baylan. Ankara: BilgeSu, 2009.
  • İmam Mâlik, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes el-Asbahî. el-Muvatta, çev. Vecdi Akyüz v.dğr. İstanbul: Beyan Yayınları: 1994.
  • İsfahanî, Rağıp. Müfredat: Kur’ân Kavramları Sözlüğü. trc. Abdulbaki Güneş - Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yayınları, 2010.
  • Kansu, Hüseyin. Babanzâde Ahmed Naim. Ankara: DİB Yayınları, 2017.
  • Kant, Immanuel. Pratik Aklın Eleştirisi. çev. İoanna Kuçuradi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 1980.
  • Kant, Immanuel. “Aydınlanma Nedir? Sorusuna Yanıt”. çev. Nejat Bozkurt. 139-148. Yazko Felsefe Yazıları 6, 1983.
  • Kant, Immanuel. Religion Within the Boundaries of Mere Reason. trans. Allen Wood - George Dı Gıovanni, Cambridge: Cambridge Press, 1998.
  • Kant, Immanuel. Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi. çev. İoanna Kuçuradi. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2013.
  • Kant, Immanuel. Groundwork of the Metaphysics of Morals. Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
  • Kaye, Sharen. “William of Ockham”. Internet Encyclopedia of Philosophy. (04. 01 2025). https://iep.utm.edu/ockham/.
  • Kılıç, Recep. “G. Edward Moore’un Ahlâk Felsefesi”. Felsefe Dünyası 1, 1991. 48-52.
  • Kılıç, Recep. “Babanzâde Ahmed Naim’in Felsefî Görüşleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36 (1997), 297-340.
  • Kılıç, Recep. Ahlâkın Dini Temeli. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
  • Kılıç, Recep. “Din ve Ahlâk İlişkisi”. Din Felsefesi El-Kitabı. ed. Recep Kılıç - Mehmet Sait Reçber. 343-364. Ankara: Grafiker Yayınları, 2014.
  • Kılıç, Recep. “Ahmet Naim’in Ahlâk Anlayışı”. Son Dönem Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlâk Anlayışları. 119-135. İstanbul: Düzce Belediyesi Kültür Yayınları, 2017.
  • Kur’ân-ı Kerim Meâli, çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: DİB Yayınları, 12. Basım, 2011.
  • Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Kitâbu’t-Tevhîd Tercümesi. çev. Muhammed Aruçi - Bekir Topaloğlu. İstanbul: TDV Yayınları, 2002.
  • Moore, G. E. Principle Ethics. Cambridge: Cambridge University Press, 1978.
  • Özcan, Hanifi. “Birbirine Zıt İki Epistemolojik Yaklaşım Temelcilik ve İmancılık’’. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 40 (1999), 157-176.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kahire: y.y., 1374-1375/1955-1956.
  • Özturan, Hümeyra. Akıl ve Ahlâk: Aristoteles ve Fârâbî’de Ahlâkın Kaynağı. İstanbul: Klasik, 2013.
  • Özturan, Hümeyra. Ahlâk Felsefesinin Temel Problemleri: Seçme Metinler. Ankara: Nobel Yayınları, 2015.
  • Peterson, Michael v.dğr. Akıl ve İnanç: Din Felsefesine Giriş. çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları, 2009.
  • Plato. Euthyphro. trans. Harold North Fowler. London: Harward University Press, 2005.
  • Sinanoğlu, Mustafa. “İman”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/212-214. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
  • Suphi, A. Mahmut. İslâm Düşüncesinde Ahlâk Felsefeleri. çev. Abdurrahman Harbi-Enver Şahin-İrfan Karadeniz. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2021.
  • Tatar, Burhanettin. “Ahlâkın Kaynağı Sorunu”. Ahlâk Felsefesi Yazıları. ed. Mehmet Vural. 11-33.Ankara: Elis Yayınları, 2015.
  • Taylor, A. Edward. Epikuros: Madde, Haz ve İnsan. çev. Ceyda Üstünel. Ankara: Fol Kitap, 2021.
  • The Veritas, “Is God Necessary for Morality: William Lane Craig&Shelly Kagan at Columbia University”. YouTube. (25. 06. 2012). 00:33:00-00:41:00. https://www.youtube.com/watch?v=Rm2wShHJ2iA.
  • Turgay, Nurettin. “Babanzâde Ahmed Naim ve ‘İslâm Ahlâkının Esasları’ Eseri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 13/70 (2020), 1180-1190.
  • Türker, Ömer. Ahlâk: Yeni Bir Yaklaşım. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
  • Üzümcü, Emin. Düşünce Dünyamızda Babanzâde Ahmed Naim ve Felsefesi. Ankara: Fecr Yayınevi, 2025.
  • Yavuz, Yusuf Şevki. “Kader”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/58-63. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Yıldırım, Haydar. “İslâm Ahlâkının Esasları (Babanzâde Ahmed Naim)”. Siyer TV. (25. 09. 2020). https://www.youtube.com/watch?v=h86nqgfz-JA.
  • Yıldız, İbrahim. Teizm, Natüralizm ve Kötülük: Draper’in Kötülük Argümanları. Ankara: Elis Yayınları, 2025.
  • Yıldız, İbrahim - Aslantatar, Nesim. “İbn Rüşd’ün “Faslu’l Makal” Risalesi Bağlamında Felsefe - Din Çelişmezliği”. İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı III, ed. Mahsun Aytepe - Teceli Karasu. 507-515. İstanbul: İlbey Matbaa, 2021.
There are 59 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Systematic Philosophy (Other)
Journal Section Research Article
Authors

İsmail Yalçıntaş 0000-0002-0210-1708

Publication Date June 20, 2025
Submission Date March 28, 2025
Acceptance Date June 11, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 61 Issue: 2

Cite

ISNAD Yalçıntaş, İsmail. “Ahlâk için Din Gerekli Midir? Babanzâde Ahmed Nâim Merkezli Bir İnceleme”. Diyanet İlmi Dergi 61/2 (June 2025), 695-724. https://doi.org/10.61304/did.1667222.