Research Article
BibTex RIS Cite

Türkçe öğretim merkezlerinin idari yapılanması üzerine bir inceleme

Year 2025, Issue: 52, 15 - 31, 01.08.2025

Ömer Kemiksiz

https://doi.org/10.61904/sbe.1591739

Abstract

Bu araştırmanın amacı uluslararası öğrencilere Türkçe öğretmek amacıyla faaliyet yürüten Türkçe öğretim merkezlerini idari yapılanma boyutuyla incelemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesiyle gerçekleştirilen çalışmanın veri setini, 109’u devlet, 34’ü vakıf üniversiteleri bünyesinde faaliyet gösteren toplam 143 Türkçe öğretim merkeziyle ilgili bilgiler oluşturmaktadır. İlgili kurumların web sayfaları ve yönetmelikleri aracılığıyla ulaşılan verilerin analizinde betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre Türkçe öğretim merkezlerinin kurumsal adlandırmalarında on altı farklı örneğe rastlanmış, en fazla “Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi” adlandırmasının kullanıldığı belirlenmiştir. Yönetim kurullarının çoğunda müdür yardımcılarına yer verildiği, kurullara üye seçiminde merkezin faaliyet alanlarında çalışma yürüten öğretim elemanlarının sıklıkla tercih edildiği tespit edilmiştir. Merkezlerde görev yapan müdürlerin cinsiyete göre dağılımında erkekler, ünvana göre dağılımında ise “Doç. Dr.” ve “Prof. Dr.” ünvanına sahip akademisyenler öne çıkmıştır. Merkez müdürlerinin kadrolarının bulunduğu bölümlere/birimlere göre dağılımına bakıldığında “Türk Dili ve Edebiyatı” bölümleri ilk sırada yer alırken bunu “Rektörlük” birimi ve “Türkçe Eğitimi” bölümleri takip etmiştir.

Keywords

Türkçe Öğretimi Yabancılara Türkçe Öğretimi Türkçe Öğretim Merkezleri İdari Yapılanma

References

  • Adebiyi, B. O., Mukumbang, F. C. ve Beytell, A. M. (2019). To What extent is fetal alcohol spectrum disorder considered in policy-related documents in south africa? A Document review. Health Research Policy and Systems, 17(46), 1-12. https://doi.org/10.1186/s12961-019-0447-9
  • Akbulut, Y. (2018). Veri çözümleme teknikleri. A. Şimşek (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (ss. 162-195). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Ali, M. A. (2023). Afganistan’daki Türkçe öğretimi merkezleri üzerine bir değerlendirme. Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 2(3), 222-233. http://dx.doi.org/10.56987/bezgek.32
  • Aykaç, N. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin genel tarihçesi ve bu alanda kullanılan yöntemler. Turkish Studies, 10(3), 161-174. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7842
  • Bakır, S. (2014). Türkiye’deki yabancılara Türkçe öğretim merkezleri ve Atatürk üniversitesi dil eğitimi uygulama ve araştırma merkezi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 51, 435-456.
  • Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
  • Boylu, E. ve Başar, U. (2016). Türkçe öğretim merkezlerinin güncel durumu ve standartlaştırılması üzerine. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(24), 309-324. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.1042
  • Buran, K. ve Bektaş, Ç. (2022). Akademik makaleler üzerinden kadın akademisyenlere yönelik bir inceleme. International Social Sciences Studies Journal, 8(105), 4272-4282. http://dx.doi.org/10.29228/sssj.66713
  • Byun, K. ve Kim, M. (2011). Shifting patterns of the government’s policies for the internationalization of korean higher education. Journal of Studies in International Education, 15(5), 467-486. https://doi.org/10.1177/1028315310375307
  • Cankurtaran, Y. (2024). Üniversitelerde idari personelin kayırmacılığa bakış açısı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 49, 45-65.
  • Demirel, Ö. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programı: TÖMER örneği. Dil Dergisi, 166 (1), 5-15. http://dx.doi.org/10.1501/Dilder_0000000216
  • Dilek, İ. (2016). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen uluslararası öğrencilerde ve eğitim dili Türkçe olan üniversitelere gidenlerde Türkçe algısı. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 1 (2), 17-32.
  • Erdem, M. D., Gün, M., Şengül, M. ve Şimşek, R. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan okuma metinlerinin öğretim elemanlarınca diller için avrupa ortak başvuru metni ve işlevsel metin özellikleri kapsamında değerlendirilmesi. Turkish Studies,10(3), 455-476. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020
  • Göçer, A. (2018). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi. M. Durmuş ve A. Okur (Eds.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (ss. 171-179). Grafiker Yayınları.
  • Göçer, A., Tabak, G. ve Coşkun, A. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kaynakçası. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32, 73-126.
  • Göktürk, D. (2022). Akademik Dergilerin Yayın Kurullarında Toplumsal Cinsiyet Temsiliyeti: Eğitim Alanı Örneği. Eğitim Bilim Toplum, 20(77), 62-92.
  • Gültekin, İ. ve Melanlıoğlu, D. (2017). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi hakkında genel sorular. H. Develi vd. (Ed.), Uygulamalı Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi El Kitabı (ss. 134-204). Kesit Yayınları.
  • İpek, C. (2020). Üniversitelerde Akademik Personel ve Yöneticilerin Unvan ve Cinsiyete göre Dağılımları. Tarih Okulu, 47, 2394-2430. http://dx.doi.org/10.29228/joh.24699
  • İşcan, A. (2018). Yabancı dil öğretimi ve Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin tarihçesi. A. Şahin (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (ss. 3-30). Pegem Yayınları.
  • Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Seçkin Yayıncılık.
  • Kesik, C. ve Ciğerci, M. F. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin tarihçesi ve günümüzdeki durumu. M. F. Ciğerci (Ed.), İlkokul Öğrencilerine Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi (ss. 1-11). Pegem Yayınları.
  • Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
  • Loeb, S., Dynarski, S., McFarland, D., Morris, P., Reardon, S. ve Reber, S. (2017). Descriptive analysis in education: A guide for researchers. U.S. Department of Education, Institute of Education Sciences, National Center for Education Evaluation and Regional Assistance.
  • Mete, F. (2015). Dil ve yabancı/ikinci dil eğitimi kavramları. A. Sarıçoban (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Metodolojisi (ss. 11-68). Anı Yayıncılık.
  • Mete, M. ve Özgenel, M. (2021). Uluslararası Yükseköğretim Öğrencilerinin Türkiye’yi Tercih Etme Nedenlerinin ve Beklentilerinin İncelenmesi. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 739-753. https://doi.org/10.30692/sisad.936010
  • Özdemir, S. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten üniversitelerin kur uygulamaları. 4. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu Bildiri Kitabı, ss. 277-283.
  • Özkanan, A. ve Erdem, R. (2014). Yönetimde kayırmacı uygulamalar: Kavramsal bir çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 179-206.
  • Sloman, K. N. (2010). Research trends in descriptive analysis. The Behavior Analyst Today, 11(1), 20-35. https://doi.org/10.1037/h0100686
  • Soyupek, H. (2007). Yabancı Dil Öğretiminde Güdülemenin Önemi. Uluslararası Asya ve Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiri Kitabı, ss. 1571-1587.
  • Suna, Y. ve Durmuşçelebi, M. (2013). Türkiye’de yabancı dil öğrenme-öğretme problemine ilişkin yapılan çalışmaların derlemesi. OPUS Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3(5), 7-24.
  • Şen, Ü. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine genel bir bakış. Ü. Şen (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (ss. 1-22). Pegem Yayınları.
  • Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinleri ve yardımcı okuma kitapları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Tekin, M. K. (2022). Dünyada ve Türkiye’de uluslararası öğrenci hareketliliğinin mekânsal perspektiften incelenmesi. Ege Coğrafya Dergisi, 31(1), 139-154. https://doi.org/10.51800/ecd.1085090
  • Tekindal, M., Aldırmaz, Y., Çoban, B. ve Tekindal, M. A. (2024). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında cinsiyetin genel görünümü: sayısal veriler ışığında bir analiz. Yükseköğretim Dergisi, 14(1), 151-164. https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1336187
  • Üstün, A. ve Bilyay, Ş. (2023). Kadın öğretmenlerin yöneticiliği tercih etmeme nedenlerinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. International Academic Social Resources, 8(50), 2753-2758. http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.69538
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • YÖK. (2024a, 11 Kasım). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/
  • YÖK. (2024b, 16 Kasım). Yükseköğretim program atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/index.php
  • YÖK. (1981). Yükseköğretim kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf

Year 2025, Issue: 52, 15 - 31, 01.08.2025

Ömer Kemiksiz

https://doi.org/10.61904/sbe.1591739

Abstract

References

  • Adebiyi, B. O., Mukumbang, F. C. ve Beytell, A. M. (2019). To What extent is fetal alcohol spectrum disorder considered in policy-related documents in south africa? A Document review. Health Research Policy and Systems, 17(46), 1-12. https://doi.org/10.1186/s12961-019-0447-9
  • Akbulut, Y. (2018). Veri çözümleme teknikleri. A. Şimşek (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (ss. 162-195). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Ali, M. A. (2023). Afganistan’daki Türkçe öğretimi merkezleri üzerine bir değerlendirme. Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 2(3), 222-233. http://dx.doi.org/10.56987/bezgek.32
  • Aykaç, N. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin genel tarihçesi ve bu alanda kullanılan yöntemler. Turkish Studies, 10(3), 161-174. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7842
  • Bakır, S. (2014). Türkiye’deki yabancılara Türkçe öğretim merkezleri ve Atatürk üniversitesi dil eğitimi uygulama ve araştırma merkezi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 51, 435-456.
  • Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
  • Boylu, E. ve Başar, U. (2016). Türkçe öğretim merkezlerinin güncel durumu ve standartlaştırılması üzerine. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(24), 309-324. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.1042
  • Buran, K. ve Bektaş, Ç. (2022). Akademik makaleler üzerinden kadın akademisyenlere yönelik bir inceleme. International Social Sciences Studies Journal, 8(105), 4272-4282. http://dx.doi.org/10.29228/sssj.66713
  • Byun, K. ve Kim, M. (2011). Shifting patterns of the government’s policies for the internationalization of korean higher education. Journal of Studies in International Education, 15(5), 467-486. https://doi.org/10.1177/1028315310375307
  • Cankurtaran, Y. (2024). Üniversitelerde idari personelin kayırmacılığa bakış açısı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 49, 45-65.
  • Demirel, Ö. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programı: TÖMER örneği. Dil Dergisi, 166 (1), 5-15. http://dx.doi.org/10.1501/Dilder_0000000216
  • Dilek, İ. (2016). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen uluslararası öğrencilerde ve eğitim dili Türkçe olan üniversitelere gidenlerde Türkçe algısı. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 1 (2), 17-32.
  • Erdem, M. D., Gün, M., Şengül, M. ve Şimşek, R. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan okuma metinlerinin öğretim elemanlarınca diller için avrupa ortak başvuru metni ve işlevsel metin özellikleri kapsamında değerlendirilmesi. Turkish Studies,10(3), 455-476. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020
  • Göçer, A. (2018). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi. M. Durmuş ve A. Okur (Eds.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (ss. 171-179). Grafiker Yayınları.
  • Göçer, A., Tabak, G. ve Coşkun, A. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kaynakçası. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32, 73-126.
  • Göktürk, D. (2022). Akademik Dergilerin Yayın Kurullarında Toplumsal Cinsiyet Temsiliyeti: Eğitim Alanı Örneği. Eğitim Bilim Toplum, 20(77), 62-92.
  • Gültekin, İ. ve Melanlıoğlu, D. (2017). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi hakkında genel sorular. H. Develi vd. (Ed.), Uygulamalı Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi El Kitabı (ss. 134-204). Kesit Yayınları.
  • İpek, C. (2020). Üniversitelerde Akademik Personel ve Yöneticilerin Unvan ve Cinsiyete göre Dağılımları. Tarih Okulu, 47, 2394-2430. http://dx.doi.org/10.29228/joh.24699
  • İşcan, A. (2018). Yabancı dil öğretimi ve Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin tarihçesi. A. Şahin (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (ss. 3-30). Pegem Yayınları.
  • Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Seçkin Yayıncılık.
  • Kesik, C. ve Ciğerci, M. F. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin tarihçesi ve günümüzdeki durumu. M. F. Ciğerci (Ed.), İlkokul Öğrencilerine Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi (ss. 1-11). Pegem Yayınları.
  • Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
  • Loeb, S., Dynarski, S., McFarland, D., Morris, P., Reardon, S. ve Reber, S. (2017). Descriptive analysis in education: A guide for researchers. U.S. Department of Education, Institute of Education Sciences, National Center for Education Evaluation and Regional Assistance.
  • Mete, F. (2015). Dil ve yabancı/ikinci dil eğitimi kavramları. A. Sarıçoban (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Metodolojisi (ss. 11-68). Anı Yayıncılık.
  • Mete, M. ve Özgenel, M. (2021). Uluslararası Yükseköğretim Öğrencilerinin Türkiye’yi Tercih Etme Nedenlerinin ve Beklentilerinin İncelenmesi. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 739-753. https://doi.org/10.30692/sisad.936010
  • Özdemir, S. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten üniversitelerin kur uygulamaları. 4. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu Bildiri Kitabı, ss. 277-283.
  • Özkanan, A. ve Erdem, R. (2014). Yönetimde kayırmacı uygulamalar: Kavramsal bir çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 179-206.
  • Sloman, K. N. (2010). Research trends in descriptive analysis. The Behavior Analyst Today, 11(1), 20-35. https://doi.org/10.1037/h0100686
  • Soyupek, H. (2007). Yabancı Dil Öğretiminde Güdülemenin Önemi. Uluslararası Asya ve Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiri Kitabı, ss. 1571-1587.
  • Suna, Y. ve Durmuşçelebi, M. (2013). Türkiye’de yabancı dil öğrenme-öğretme problemine ilişkin yapılan çalışmaların derlemesi. OPUS Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3(5), 7-24.
  • Şen, Ü. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine genel bir bakış. Ü. Şen (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (ss. 1-22). Pegem Yayınları.
  • Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinleri ve yardımcı okuma kitapları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Tekin, M. K. (2022). Dünyada ve Türkiye’de uluslararası öğrenci hareketliliğinin mekânsal perspektiften incelenmesi. Ege Coğrafya Dergisi, 31(1), 139-154. https://doi.org/10.51800/ecd.1085090
  • Tekindal, M., Aldırmaz, Y., Çoban, B. ve Tekindal, M. A. (2024). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında cinsiyetin genel görünümü: sayısal veriler ışığında bir analiz. Yükseköğretim Dergisi, 14(1), 151-164. https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1336187
  • Üstün, A. ve Bilyay, Ş. (2023). Kadın öğretmenlerin yöneticiliği tercih etmeme nedenlerinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. International Academic Social Resources, 8(50), 2753-2758. http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.69538
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • YÖK. (2024a, 11 Kasım). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/
  • YÖK. (2024b, 16 Kasım). Yükseköğretim program atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/index.php
  • YÖK. (1981). Yükseköğretim kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf
There are 40 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Turkish and Social Sciences Education (Diğer)
Journal Section Research Article
Authors

Ömer Kemiksiz 0000-0001-8628-6203

Early Pub Date August 1, 2025
Publication Date August 1, 2025
Submission Date November 26, 2024
Acceptance Date June 17, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 52

Cite

APA Kemiksiz, Ö. (2025). Türkçe öğretim merkezlerinin idari yapılanması üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(52), 15-31. https://doi.org/10.61904/sbe.1591739
 Download Cover Image

by.png Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences (SDU-JS), is licensed under the is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International Legal Code.