Abstract
Artists draw upon not only their personal experiences but also the cultural and moral values of the societies they belong to. These societal values are frequently reflected in art through symbolic representations. In Turkish culture, shaped by a nomadic lifestyle, the relationship with nature and animals plays a significant role. Within this context, the horse stands out as more than a means of transportation; it embodies deep symbolic meanings related to the cycle of life, cultural structure, and personal experience. Serving critical functions in agriculture, animal husbandry, warfare, and daily life, the horse has also become a central motif across various art forms. In Turkish ceramic art, the horse figure appears both formally and conceptually, influenced by historical and cultural dynamics. This study investigates the symbolic and artistic representations of the horse in Turkish ceramic art, focusing particularly on how it has been reinterpreted in contemporary practices through themes such as personal memory, mythological narrative, social trauma, and cultural identity.
References
- Akbaba, M. (2024). “A General Overview of Turkmen Epics Türkmen Destanlarına Genel Bir Bakış”. Osmanli Medeniyeti Arastirmalari Dergisi, 2024(20).
- Arda, E. (2020). “Troya Atı İle Çanakkale At Biçimli Seramikler Arasındaki İlişikin Değerlendirilmesi”, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(27):881-895
- Avşar, L., & Öztütüncü, S. (2022). “Türk Alp Tasvirli Orta Çağ Astar Boyalı Horasan Seramiklerinde Ayakta Savaşçıların Resimsel Analizleri”. Sanat ve Tasarım Dergisi, 12(2), 663-676.
- Bilgili, N. (2019). Türk Kültüründe Kozmik At Mitolojisi. Politik-Sosyal-Kültürel Araştırmalar Merkezi. https://21yyte.org/politik-sosyal-kulturel-arastirmalar-merkezi/turk-kulturunde-kozmik-at-mitolojisi-2/27144
- Büyükkaya, N. (2024). “Dîvânü Lügâti’t-Türk’teki halk inanışlarının Anadolu Türklerindeki karşılıkları”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 78–88. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1550313
- Craft, M. L. (1994). “A visual review of compensation philosophies for Islamic ceramics”, Loss Compensation: Technical and Philosophical Issues. Objects Specialty Group Postprints. Proceedings of the Objects Specialty Group Session, 2, 73-88.
- Çelik, M. (2020). Seramikte at figürü: Anı, biçim ve estetik bağlamında yorumlama (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü). YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Çınar, A. (1993). Türklerde at ve atçılık, Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Demirsağ Arlı, B., & Kaya, Ş. (2014). “Primitive Forms and Figures in Çanakkale Ceramics / Çanakkale Seramiklerinde Primitif Form ve Figürler”. Art-Sanat, 2, 147-161.
- Emlak, S. (2019). “Berlin Devlet Kütüphanesinde Bulunan Bazı Minyatürlerdeki Ejderha Figürü Metaforu Üzerine Bir İnceleme”. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi (43), 140-149. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.588450
- Fidan, M. A. (2025). Gerçekten Mitolojiye Türk Kültüründe Antropomorfik Açıdan At ve Centaur. Anadolu Mecmuası, 3(8), 58-72.
- Göğebakan, Y., & Alkaç, P. (2024) “Geleneksel Türk Dokuma Sanatına Ait Örneklerin Ve Duvar Halılarının Türk Resim Sanatındaki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme”. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 10(1), 159-167.
- Karaman, N. (2023). Orta Asya’dan Cumhuriyet dönemi Türkiye’sine: Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Mutfak Kültürünün Gelişimi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(49-1), 595-610.
- Kaya, Ö. (2018). İstanbul’dan Venedik’e Hipodrum’um Atları, Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi, Zeytinburnu Belediyesi. 445-447
- Kesik, M. (2018). Selçuklularda At Eğitimi, Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi, Zeytinburnu Belediyesi. 180-183.
- Ögel, B. (1971). Türk kültürünün gelişme çağları, İstanbul: Milli Eğitim.
- Tazeoğlu Filiz, F. (2023). Selçuklu döneminde kullanılan figür türleri ve çağdaş seramik sanatına yansımaları. I. Uluslararası Ardahan Anadolu Seramikleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 75–86.
- Ulus, G. (2023). Ergenekon Destanı’ndan toplumsal bilinçdışına yansıyan anne, ateş ve hayvan imgeleri. Milli Folklor, 18(137), 74-85.
- Yardımcı, K. G. (2017). Türk töresinin hazineleri kutsal şaman elbiseleri ikonografisi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(Special Issue 2), 461-475.
- Yaşa, R. (2018). Doğu Anadolu’da At Şekilli Mezar Taşları, Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi, Zeytinburnu Belediyesi. 164-167.
- Yavuz, Y. (2020). Dünyanın en eski halısı yeniden dokundu. https://www.kivilcimhaber.com.tr/dunyanin-en-eski-halisi-yeniden-dokundu/
Abstract
Sanatçı, eserini oluştururken bireysel deneyimlerinin yanı sıra toplumun kültürel ve ahlaki değerlerinden de beslenir. Bu değerler, sanatta sembolik anlatımlara dönüşerek ifade bulur. Göçebe yaşam kültüründen gelen Türk toplumu için doğa ve hayvanlarla kurulan ilişki büyük önem taşır. Bu kültürel yapıda at, sadece bir ulaşım aracı değil, yaşamın vazgeçilmez bir parçası ve anlam yüklü bir figür olarak öne çıkar. Tarım, hayvancılık, savaş ve beslenme gibi pek çok alanda önemli işlevler üstlenen at, sanatta da güçlü bir sembol olarak yer alır. Edebiyat, müzik, el sanatları ve plastik sanatlarda olduğu gibi seramik sanatında da at figürü biçimsel ve kavramsal yönleriyle kullanılmaktadır. Bu araştırma, Türk seramik sanatında at imgesinin tarihsel süreç içinde nasıl temsil edildiğini incelemekte; çağdaş eserlerde bu figürün bireysel hafıza, mitolojik anlatı, toplumsal travma ve kültürel kimlik gibi temalarla nasıl yeniden yorumlandığını ortaya koymaktadır.
References
- Akbaba, M. (2024). “A General Overview of Turkmen Epics Türkmen Destanlarına Genel Bir Bakış”. Osmanli Medeniyeti Arastirmalari Dergisi, 2024(20).
- Arda, E. (2020). “Troya Atı İle Çanakkale At Biçimli Seramikler Arasındaki İlişikin Değerlendirilmesi”, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(27):881-895
- Avşar, L., & Öztütüncü, S. (2022). “Türk Alp Tasvirli Orta Çağ Astar Boyalı Horasan Seramiklerinde Ayakta Savaşçıların Resimsel Analizleri”. Sanat ve Tasarım Dergisi, 12(2), 663-676.
- Bilgili, N. (2019). Türk Kültüründe Kozmik At Mitolojisi. Politik-Sosyal-Kültürel Araştırmalar Merkezi. https://21yyte.org/politik-sosyal-kulturel-arastirmalar-merkezi/turk-kulturunde-kozmik-at-mitolojisi-2/27144
- Büyükkaya, N. (2024). “Dîvânü Lügâti’t-Türk’teki halk inanışlarının Anadolu Türklerindeki karşılıkları”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 78–88. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1550313
- Craft, M. L. (1994). “A visual review of compensation philosophies for Islamic ceramics”, Loss Compensation: Technical and Philosophical Issues. Objects Specialty Group Postprints. Proceedings of the Objects Specialty Group Session, 2, 73-88.
- Çelik, M. (2020). Seramikte at figürü: Anı, biçim ve estetik bağlamında yorumlama (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü). YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr
- Çınar, A. (1993). Türklerde at ve atçılık, Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Demirsağ Arlı, B., & Kaya, Ş. (2014). “Primitive Forms and Figures in Çanakkale Ceramics / Çanakkale Seramiklerinde Primitif Form ve Figürler”. Art-Sanat, 2, 147-161.
- Emlak, S. (2019). “Berlin Devlet Kütüphanesinde Bulunan Bazı Minyatürlerdeki Ejderha Figürü Metaforu Üzerine Bir İnceleme”. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi (43), 140-149. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.588450
- Fidan, M. A. (2025). Gerçekten Mitolojiye Türk Kültüründe Antropomorfik Açıdan At ve Centaur. Anadolu Mecmuası, 3(8), 58-72.
- Göğebakan, Y., & Alkaç, P. (2024) “Geleneksel Türk Dokuma Sanatına Ait Örneklerin Ve Duvar Halılarının Türk Resim Sanatındaki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme”. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 10(1), 159-167.
- Karaman, N. (2023). Orta Asya’dan Cumhuriyet dönemi Türkiye’sine: Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Mutfak Kültürünün Gelişimi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(49-1), 595-610.
- Kaya, Ö. (2018). İstanbul’dan Venedik’e Hipodrum’um Atları, Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi, Zeytinburnu Belediyesi. 445-447
- Kesik, M. (2018). Selçuklularda At Eğitimi, Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi, Zeytinburnu Belediyesi. 180-183.
- Ögel, B. (1971). Türk kültürünün gelişme çağları, İstanbul: Milli Eğitim.
- Tazeoğlu Filiz, F. (2023). Selçuklu döneminde kullanılan figür türleri ve çağdaş seramik sanatına yansımaları. I. Uluslararası Ardahan Anadolu Seramikleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 75–86.
- Ulus, G. (2023). Ergenekon Destanı’ndan toplumsal bilinçdışına yansıyan anne, ateş ve hayvan imgeleri. Milli Folklor, 18(137), 74-85.
- Yardımcı, K. G. (2017). Türk töresinin hazineleri kutsal şaman elbiseleri ikonografisi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(Special Issue 2), 461-475.
- Yaşa, R. (2018). Doğu Anadolu’da At Şekilli Mezar Taşları, Z Kültür Sanat Şehir Mevsimlik Tematik Dergi, Zeytinburnu Belediyesi. 164-167.
- Yavuz, Y. (2020). Dünyanın en eski halısı yeniden dokundu. https://www.kivilcimhaber.com.tr/dunyanin-en-eski-halisi-yeniden-dokundu/
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Visual Cultures |
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | May 16, 2025 |
| Acceptance Date | June 27, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 10 Issue: 1 |
Bu dergide yayınlanan eserler Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.