Abstract
Having children has been important both individually and socially throughout history. Because one of the basic values of being a family and the acceptance of the family by the society is to have children. Childlessness, on the other hand, has been seen as a defect or deficiency of family members. The events involving the motif of childlessness have been one of the subjects covered in the fairy tale genre. Fairy tales are oral literary works that reflect the cultural values of the society in which they exist and deal with situations, expectations and solutions for social life through events and heroes. In fairy tales, parents who are expecting to have a child try to find a solution by expressing their sadness that this situation does not happen. While the heroes of fairy tales who want to be a mother and father are trying to find a solution to their troubles, they may encounter new difficulties. This situation is also an indication that the hero who will come into the world has extraordinary features. In this study, practices related to ‘childlessness motif’ in the context of Anatolian Turkish fairy tales are discussed. 998 fairy tales from Anatolia, which were compiled from different geographical regions of Turkey, were scanned using qualitative research methods. Among these tales, 80 fairy tale texts with the motif of childlessness were identified. In these tales, the practices of the heroes to have children were analyzed.
References
- Alangu, Tahir. Billur Köşk Masalları. Yapı Kredi Yayınları, 2011.
- Alay, Okan. Bingöl Masalları (İnceleme-Metin). 2005. Fırat Ü, Yüksek lisans tezi.
- Alptekin, Ali Berat. Taşeli Masalları. Akçağ Yayınları, 2002.
- Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru. Gerçek Yayınevi, 1984.
- Boratav, Pertev Naili. Az Gittik Uz Gittik. İmge Kitabevi, 2006.
- Boratav, Pertev Naili. Zaman Zaman İçinde. İmge Kitabevi, 2009.
- Campbell, Joseph. Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. Çeviren Sabri Gürses, Kabalcı Yayınevi, 1999.
- Çelik, Adil. Kırgız Arkaik Destanları ve Mitoloji. Paradigma Akademi, 2021.
- Çobanoğlu, Özkul. Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Akçağ, 2024.
- Dilçin, Dehri. Çankırı Masalları. Okuyan Adam Yayınları, 2002.
- Doğan, Abdullah. Adıyaman Yöresi Masalları Üzerine Bir İnceleme. 2007. Cumhuriyet Ü, Yüksek lisans tezi.
- Emeksiz, Abdulkadir. Dede Korkut’un Paltosu. Boğaziçi Yayınları, 2016.
- Ergin, Muharrem. Dede Korkut. Boğaziçi Yayınları, 2009.
- Frazer G. James, Altın Dal Dinin ve Folklorun Kökleri. Çeviren Mehmet H. Doğan, Payel Yayınevi, 2004.
- Günay, Umay. Elâzığ Masalları (İnceleme). Atatürk Üniversitesi Basımevi, 1975.
- Güney, Eflâtun Cem. En Güzel Türk Masalları. Varlık Yayınevi, 1971.
- Güney, Eflatun Cem. Evvel Zaman İçinde. Nehir Yayınları, 2005.
- Güney, Eflâtun Cem. Masallar. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
- Helimoğlu Yavuz, Muhsine. Masallar (Cigaramın Üstünde Bir Topal Karınca). Doruk Yayınları, 1994.
- Kasımoğlu, Handan. Van Yöresine Ait Türk Halk Masalları. 2010. Gazi Ü, Doktora tezi.
- Öcal, Ahmet. Karakuyu Köyü (Boğazlıyan-Yozgat) Çevresi Masalları II (Metinler ve İncelemeler). 1999. Atatürk Ü, Doktora tezi.
- Örnek, Sedat Veyis. Türk Halk Bilimi. Kültür Bakanlığı, 2000.
- Özçelik, Mehmet. Afyonkarahisar Masalları. Fakülte Kitabevi, 2004.
- Polat, İrfan. Türk Masal ve Efsanelerinde Olağanüstü Güçler ve Varlıklar Türkiye Sahasının Demonoloji ve Diabolojisi. Selenge Yayınları, 2020.
- Propp, Vladimir. Masalın Biçimbilimi Olağanüstü Masalların Yapısı. Türkçesi Mehmet Rifat ve Sema Rifat, Om Yayınevi, 2001.
- Radloff, Wilhelm, ve Ignaz Kúnos. Proben Der Volkslitteratur Der Türkischen Stämme VIII. Çeviren Saim Sakaoğlu ve Metin Ergun, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998.
- Raglan, Lord. “Geleneksel Kahraman.” Çeviren Metin Ekici, Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, Hazırlayan M. Öcal Oğuz vd. Geleneksel Yayıncılık, 2006, ss. 277-303.
- Sakaoğlu, Saim. Gümüşhane ve Bayburt Masalları. Akçağ Yayınları, 2002.
- Saltık Özkan, Tuba. “Bamsı Beyrek ve Bey Böyrek Anlatılarında Arketipik İmgeler.” Milli Folklor, c. 22, no. 85, 2010, ss. 81-90.
- Sarıyüce, Hasan Latif. Anadolu Masalları. Kapı Yayınları, 2010.
- Seyidoğlu, Bilge. Erzurum Halk Masalları Üzerinde Araştırmalar. Baylan Matbaası, 1975.
- Şimşek, Esma. “Ölümsüzlük İlâcı Elma.” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, c. 3, no. 5, 2008, ss. 193-204.
- Şimşek, Esma. Yukarı Çukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması II. Cilt. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
- Taner, Nuri. Yalova Masalları. Ortipa Yayıncılık, 1995.
- Tezel, Naki. Türk Masalları 1. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
- Thompson, Stith. Motif-Index of Folk Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Mediaeval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books and Local Legends. Volume 6.1 Index A-K. Bloomington: Indiana University Press, 1955-1958a.
- Thompson, Stith. Motif-Index of Folk Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Mediaeval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books and Local Legends. Volume 6.2 Index L-Z. Bloomington: Indiana University Press, 1955-1958b.
- Üstünova, Kerime. “Erzurum Düğünlerinde ‘Elma Atma’ Geleneği.” Milli Folklor, no. 90, 2011, ss. 146-155.
- Yıldız, Naciye. “Türk Destanlarında Çocuksuzluk.” Milli Folklor, no. 82, 2009, ss. 76-88.
Abstract
Çocuk sahibi olmak tarih boyunca hem bireysel hem de toplumsal anlamda önem arz etmiştir. Çünkü aile olmanın ve toplum tarafından ailenin kabul görmesinin temel değerlerinden biri çocuk sahibi olmaktır. Çocuksuzluk ise olumsuz olarak değerlendirilerek aile bireylerinin bir kusuru veya eksikliği olarak görülmüştür. Çocuksuzluk motifinin yer aldığı olaylar masal türü içinde işlenen konulardan biri olmuştur. Masallar var olduğu toplumun kültürel değerlerini yansıtan ve toplumsal yaşama dönük durumları, beklentileri ve çözümleri; olay ve kahramanlar yoluyla ele alan sözlü edebiyat ürünleridir. Masallarda çocuk sahibi olma beklentisi içindeki ebeveynler bu durumun gerçekleşmemesinden duydukları üzüntüyü dile getirerek buna çözüm bulmaya çalışmaktadır. Anne ve baba olmak isteyen masal kahramanları yaşadıkları sıkıntıya çözüm bulmaya çalışırken diğer taraftan ise yeni zorluklarla da karşılaşabilmektedir. Bu durum aynı zamanda dünyaya gelecek olan kahramanının olağanüstü özelliklere sahip oluşunun da bir göstergesidir. Bu çalışmada Anadolu Türk masalları bağlamında “çocuksuzluk motifine” dair uygulamalar ele alınmıştır. Anadolu sahasına ait Türkiye’nin farklı coğrafi bölgelerinden derlenmiş olan 998 masal nitel araştırma yöntemleri kullanılarak taranmıştır. Bu masallar arasından çocuksuzluk motifinin yer aldığı 80 masal metni tespit edilmiştir. Söz konusu masallarda kahramanların çocuk sahibi olmak için yaptıkları uygulamalar incelenmiştir.
References
- Alangu, Tahir. Billur Köşk Masalları. Yapı Kredi Yayınları, 2011.
- Alay, Okan. Bingöl Masalları (İnceleme-Metin). 2005. Fırat Ü, Yüksek lisans tezi.
- Alptekin, Ali Berat. Taşeli Masalları. Akçağ Yayınları, 2002.
- Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru. Gerçek Yayınevi, 1984.
- Boratav, Pertev Naili. Az Gittik Uz Gittik. İmge Kitabevi, 2006.
- Boratav, Pertev Naili. Zaman Zaman İçinde. İmge Kitabevi, 2009.
- Campbell, Joseph. Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. Çeviren Sabri Gürses, Kabalcı Yayınevi, 1999.
- Çelik, Adil. Kırgız Arkaik Destanları ve Mitoloji. Paradigma Akademi, 2021.
- Çobanoğlu, Özkul. Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Akçağ, 2024.
- Dilçin, Dehri. Çankırı Masalları. Okuyan Adam Yayınları, 2002.
- Doğan, Abdullah. Adıyaman Yöresi Masalları Üzerine Bir İnceleme. 2007. Cumhuriyet Ü, Yüksek lisans tezi.
- Emeksiz, Abdulkadir. Dede Korkut’un Paltosu. Boğaziçi Yayınları, 2016.
- Ergin, Muharrem. Dede Korkut. Boğaziçi Yayınları, 2009.
- Frazer G. James, Altın Dal Dinin ve Folklorun Kökleri. Çeviren Mehmet H. Doğan, Payel Yayınevi, 2004.
- Günay, Umay. Elâzığ Masalları (İnceleme). Atatürk Üniversitesi Basımevi, 1975.
- Güney, Eflâtun Cem. En Güzel Türk Masalları. Varlık Yayınevi, 1971.
- Güney, Eflatun Cem. Evvel Zaman İçinde. Nehir Yayınları, 2005.
- Güney, Eflâtun Cem. Masallar. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
- Helimoğlu Yavuz, Muhsine. Masallar (Cigaramın Üstünde Bir Topal Karınca). Doruk Yayınları, 1994.
- Kasımoğlu, Handan. Van Yöresine Ait Türk Halk Masalları. 2010. Gazi Ü, Doktora tezi.
- Öcal, Ahmet. Karakuyu Köyü (Boğazlıyan-Yozgat) Çevresi Masalları II (Metinler ve İncelemeler). 1999. Atatürk Ü, Doktora tezi.
- Örnek, Sedat Veyis. Türk Halk Bilimi. Kültür Bakanlığı, 2000.
- Özçelik, Mehmet. Afyonkarahisar Masalları. Fakülte Kitabevi, 2004.
- Polat, İrfan. Türk Masal ve Efsanelerinde Olağanüstü Güçler ve Varlıklar Türkiye Sahasının Demonoloji ve Diabolojisi. Selenge Yayınları, 2020.
- Propp, Vladimir. Masalın Biçimbilimi Olağanüstü Masalların Yapısı. Türkçesi Mehmet Rifat ve Sema Rifat, Om Yayınevi, 2001.
- Radloff, Wilhelm, ve Ignaz Kúnos. Proben Der Volkslitteratur Der Türkischen Stämme VIII. Çeviren Saim Sakaoğlu ve Metin Ergun, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998.
- Raglan, Lord. “Geleneksel Kahraman.” Çeviren Metin Ekici, Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, Hazırlayan M. Öcal Oğuz vd. Geleneksel Yayıncılık, 2006, ss. 277-303.
- Sakaoğlu, Saim. Gümüşhane ve Bayburt Masalları. Akçağ Yayınları, 2002.
- Saltık Özkan, Tuba. “Bamsı Beyrek ve Bey Böyrek Anlatılarında Arketipik İmgeler.” Milli Folklor, c. 22, no. 85, 2010, ss. 81-90.
- Sarıyüce, Hasan Latif. Anadolu Masalları. Kapı Yayınları, 2010.
- Seyidoğlu, Bilge. Erzurum Halk Masalları Üzerinde Araştırmalar. Baylan Matbaası, 1975.
- Şimşek, Esma. “Ölümsüzlük İlâcı Elma.” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, c. 3, no. 5, 2008, ss. 193-204.
- Şimşek, Esma. Yukarı Çukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması II. Cilt. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
- Taner, Nuri. Yalova Masalları. Ortipa Yayıncılık, 1995.
- Tezel, Naki. Türk Masalları 1. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
- Thompson, Stith. Motif-Index of Folk Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Mediaeval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books and Local Legends. Volume 6.1 Index A-K. Bloomington: Indiana University Press, 1955-1958a.
- Thompson, Stith. Motif-Index of Folk Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Myths, Fables, Mediaeval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books and Local Legends. Volume 6.2 Index L-Z. Bloomington: Indiana University Press, 1955-1958b.
- Üstünova, Kerime. “Erzurum Düğünlerinde ‘Elma Atma’ Geleneği.” Milli Folklor, no. 90, 2011, ss. 146-155.
- Yıldız, Naciye. “Türk Destanlarında Çocuksuzluk.” Milli Folklor, no. 82, 2009, ss. 76-88.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Turkish Folklore in the Türkiye Field |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 1, 2025 |
| Submission Date | October 11, 2024 |
| Acceptance Date | March 25, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 57 |
- Article Files