Alâeddin Keykubad Döneminde Türkiye Selçuklu Devleti ile Kilikya Ermeni Krallığı Arasındaki İlişkiler
Öz
Öz:Türkiye Selçuklu Devleti'nin XIII. yüzyıldaki dış politikası ve askeri stratejilerinin bir örneği olarak, Alâeddin Keykubad’ın Kilikya Ermeni Krallığı’na karşı yürüttüğü seferler ve, bu seferin arka planında yatan nedenleri, askeri harekâtın sürecini ele alındığı bu çalışmada özellikle Kilikya Ermeni Krallığı'nın içsel zayıflığı ve Selçuklu Devleti’nin Akdeniz’deki stratejik hedefleri, bu harekâtın motivasyonları arasında öne çıkar. Kilikya Ermeni Krallığı, II. Leon’un ölümünden sonra iç karışıklıklarla boğuşurken, Selçuklu Devleti, bölgedeki egemenliğini pekiştirme çabası içindeydi. Bu bağlamda, Alâeddin Keykubad’ın askeri ve diplomatik stratejileri, Kilikya’yı hem ekonomik hem de stratejik olarak zayıflatmayı amaçlıyordu. Ayrıca, Selçuklu Devleti’nin askeri gücünün ve Kilikya Ermeni Krallığı’ndaki iç karışıklıkların, Alâeddin Keykubad’ın stratejik hedeflerine ulaşmasını sağladığını ortaya koymaktadır. Bu seferler, Selçuklu Devleti’nin Akdeniz’deki ticaret yollarını güvence altına alması açısından da önemli bir adım olmuştur. Bu makale, Alâeddin Keykubad’ın Kilikya Ermeni Krallığı ile ilişkilerini ve bu ilişkilerdeki dönüm noktalarını inceler. Ermeni Krallığı'nın tarihsel durumu, iç karışıklıklar ve Selçuklu Devleti'nin dış politikası çerçevesinde, Alâeddin Keykubad’ın Kilikya Ermeni Krallığı’na karşı başlattığı askeri harekâtın sebeplerini ve stratejik hedeflerini ve bu ilişkilerin siyasi, askeri ve ekonomik etkilerini detaylı bir şekilde analiz eder.
Anahtar Kelimeler
Klikya Ermenileri Türkiye Selçuklu Devleti Alaeddin Keykubad Ermeni Krallığı
Etik Beyan
ETİK BEYANA GEREK YOKTUR.
Destekleyen Kurum
TÜBİTAK 2219
Teşekkür
Bilimsel üretimi teşvik eden vizyoner yaklaşımı ve sunduğu destek sayesinde bu çalışmanın gerçekleşmesine olanak tanıyan Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’na (TÜBİTAK) en içten şükranlarımı sunarım.
Kaynakça
- Abu’l-Farac, Abu’l-Farac Tarihi II, çev. Ömer Rıza Doğrul, I-II. Ankara:Türk Tarih Kurumu, 1999.
- Akropolites, Georgios. Vekayinâme, çev. Bilge Umar. İstanbul: Arkeoloji Sanat Yayınları, 2008 . Başkumandan Sımbat. Başkumandan Sımbat Vakayinamesi (951-1334). Translated by Hrand Der Andreasyan. İstanbul: TTK Kütüphanesinde Yayımlanmamış Tercümenin Fotokopisi, 1946.
- Baykara, Tuncer. I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1164-1211) Gazi-Şehit. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1997.
- Barthold, W. İslam Medeniyeti Tarihi, Fuad Köprülü. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2004.
- Bingöl, Galip. Moğol-İlhanlı Hâkimiyeti Altındaki Anadolu’da Çıkan İsyanlar (1243-1335). Yayımlanmamış doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023.
- Cahen, Claude. Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, çev. Erol Üyepazarcı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002.
- Ersan, Mehmet. Kilikya Ermeni Krallığı’nın Türkiye Selçuklularına Tabiiyyeti Meselesi”, İsmail Aka Armağanı. İzmir: 1999.
- Ersan, Mehmet. Selçuklular Zamanında Anadolu’da Ermeniler. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2007.
- İbn Bibi, el-Evâmirü’l-Alâiyye fi’l-Umûri’l-Alaiyye, Selçukname I, çev. Mürsel Öztürk. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı, 1996.
- İbnü’l-Esir, el-Kâmil fi’t-Tarih, XII, çev. Ahmet Ağırakça-Abdülkerim Özaydın. İstanbul: Kitap Yayınları, 1987. İsmail Galib, Takvim-i Meskukat-i Selçukiyye. Ankara: 1971.
- Heyd, W. Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, çev. Enver Ziya Karal. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2000.
- Kaymaz, Nejat. Anadolu Selçuklu Sultanlarından II. Giyâdü’d-dîn Keyhüsrev ve Devri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2009.
- Koca, Salim. Sultan I. İzzeddin Keykâvus (1211-1220). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1997.
- Koçaş, M. Sadi. Tarihte Ermeniler ve Türk-Ermeni İlişkileri. İstanbul: Ankara Altıok Matbası, 1990.
- Merçil, Erdoğan. Müslüman-Türk Devletleri Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2006.
- Müneccimbaşı, Câmiü’d-Düvel I-II, Selçuklular Tarihi, yayınlayan ve çeviren A. Öngül. İzmir: Kabalcı Yayınevi, 2000/2001.
- Ostrogorsky, Georg. Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2006.
- Runciman, Steven. Haçlı Seferleri Tarihi, I-III, çev. Fikret Işıltan. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2008.
- Roux, Jean-Paul Moğol İmparatorluğu Tarihi, trans. Aykut Kazancıgil and Ayşe Bereket (İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2001.
- Seton, Lloyd-D. Storm Rıce. Alanya (Ala’ıyya), çev. Nermin Sinemoğlu. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1989.
- Sevim, Ali. Genel Çizgileriyle Selçuklu-Ermeni İlişkileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2002.
- Sümer, Faruk. ‘‘Çukurova Tarihine Dair Araştırmalar (Fetihten XVI. Yüzyılın İkinci Yarısına Kadar)’’, TAD, cilt 1, sayı 1. Ankara: 1964.
- Şen, Mehmet Emin - Bingöl, Galip. “Anadolu’da Moğol Tahakkümüne Karşı Aykırı Bir Ses: Beylerbeyi Hatiroğlu Şerafeddin”. Ortaçağ Araştırmaları Dergisi 5/2 (December 2022), 381-392.
- https://doi.org/10.48120/oad.1171449.
- Turan, Osman. “I. Alâeddin Keykubad”, İA, VI, s. 646-661.
- Turan, Osman. Türkiye Selçukluları Zamanında Resmi Vesikalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988.
- Turan, Osman. Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul: Turan Neşriyat, 2010.
- Turan, Osman. “Orta Çağlarda Türkiye-Kıbrıs Münasebetleri” Belleten, XXVIII, Nisan 1964, s. 209-227.
- Turan, Osman. Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988.
- Uyumaz, Emine. Sultan I. Alâeddin Keykubad Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasi Tarihi (1220-1237). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2003.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devlet Teşkilatına Medhal. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Selçuklu Arkeolojisi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 28 Mayıs 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 4 Sayı: 9 |
Kaynak Göster
Anadolu Mecmuası Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.