Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2025, Sayı: 3, 1 - 10, 31.05.2025

Öz

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Sovyet Rusya öncülüğündeki komünizm ABD öncülüğündeki Batı için ana
tehdit unsuru olarak ortaya çıkmıştır. Doğu Avrupa’dan Kore’ye, Afrika’dan Güney Asya’ya kadar dünyanın
birçok farklı yerinde iki rakip ideoloji mücadele etmiştir. Bu mücadelenin en yoğun olduğu yerlerden biri
Ortadoğu’dur. 1956 Süveyş Krizi ile bölgede etkisini kaybeden İngiltere’nin yerini Sovyet Rusya’nın almaması
için ABD bölgede etkisini artırmaya başlamıştır. Komünizm tehdidini kullanarak bölge devletleri üzerinde
önemli bir nüfuz elde etmiştir. Bölgedeki zenginliği kaybetmemek için özellikle körfez bölgesinde çıkarlarına
aykırı durumlara karşı askeri müdahale seçeneklerini de her zaman masada tutmuştur. 1989 yılında Doğu
Bloku’nun dağılmasıyla Sovyet tehdidinin olmaması ABD politikaları açısından bir dönüm noktası olmuş ve
bölgede varlığının devam etmesi için bir tehdidin var olması gerektiğine inanmıştır. Bu tehdit çok geçmeden var
edilmiş ve adına da Radikal İslam denilmiştir. 11 Eylül 2001 olayları ile bölgeye müdahale etmek için gerekli
meşru sebebin olduğuna inanan ABD bölgede askeri varlığını artırarak Irak ve Afganistan’a müdahalede
bulunmuştur. 2011 yılında başlayan ve bölgeyi etkisi altına alan “Arap Baharı” ile güçlenen Siyasal İslam’la
mücadele etmiş ve körfezdeki monarşilerle ilişkilerini daha da geliştirmiştir

Kaynakça

  • ABD’nin son Irak pişmanlığı. (2017, Mayıs 3). Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler. https://www.aljazeera.com.tr/haber/abdnin-son-irak-pismanligi
  • Adams, P. (2025, Şubat 11). Whydoes Donald Trump wanttotakeover Gaza andcould he do it? https://www.bbc.com/news/articles/cn4z32y12jpo
  • “Arap Baharı” ile Ortadoğu’da değişen dış politika dengeleri. (2025). Heinrich BöllStiftung | Derneği Türkiye Temsilciliği. https://tr.boell.org/tr/2014/06/16/arap-bahari-ileortadoguda-degisen-dis-politika-dengeleri-yayinlar
  • Arı, T. (2017). Geçmişten günümüze Orta Doğu (C. 2). Alfa Akademi Yayınevi.
  • Bowen, J. (2024, Eylül 17). İsrail-Filistin sorunu: 1967 Arap-İsrail Savaşı ve Orta Doğu’yu sarsan 6 gün. BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/cly4ddp2dy2o
  • Chomsky, N. (2008). Müdahaleler (T. Doğan & N. Ersoy, Çev.). Bgst yayınları.
  • Erman, K. (2019). Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı işgali ve Türkler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 44, 303-320. doi: 10.21563/sutad.511667
  • Gelvin, J. L. (2016). Modern Ortadoğu Tarihi 1453- 2015 (Güneş Ayas, Çev.). Timaş Yayınları.
  • İlbaş, S. (2017). Başkanlık sistemlerinde ve parlamenter sistemlerde dış politika anlayışı ve işleyişi: ABD ve Türkiye (1982 Anayasası) örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
  • İran’ın kronolojik kısa tarihi. (2017). https://tahranbe.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/331818
  • Kalın, İ. (2016). Ben, öteki ve ötesi: İslâm-Batı ilişkileri tarihine giriş (Yedinci baskı). İnsan Yayınları.
  • Kavak, G. (2023). Yeniden Milli Mücadele Dergisinde Afrika (1970-1980). Akdeniz Havzası ve Afrika Medeniyetleri Dergisi, 5(1), 19-44. https://doi.org/10.54132/akaf.1275502
  • Kepsutlu, B. (2016). Amerika’nın Ortadoğu Politikası 90’lardan Bügüne, Başkandan Başkana Ortadoğu Politikası. İnkılap Kitabevi.
  • Kissinger, H. (2018). Diplomasi (İ. H. Kurt, Çev.). İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Nikaragua devrimin 25’inci yılını kutluyor. (2004).https://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2004/07/040719_nicaragua_anniversary.sht ml
  • Nye, J. S., &Welch, D. A. (2018). Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak (Renan Akman, Çev.; 5. bs). İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Oğuz, G. (2022). Trump Dönemi Amerikan Dış Politikasında Yeni Tarz-ı Siyaset: Hegemonyanın Gerileyişi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 980-988. doi:10.33437/ksusbd.624063
  • Önder, E. (2020). Başkanların Doktrinleri Çerçevesinde, Abd’nin Yeni Güvenlik Anlayışı Ve Soğuk Barış. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 27-39. doi: 10.30692/sisad.660225
  • Öztürk, S., & Saygın, S. (2017). 1973 Petrol Krizinin Ekonomiye Etkileri ve Stagflasyon Olgusu. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), Article 12.
  • Perkins, J. (2012). Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları 2 (C. Taşçıoğlu, Çev.). April Yayıncılık.
  • Sander, O. (2017). Siyasi Tarih 1918-1994 (C. 2). İmge Kitabevi.
  • Stone, O., &Kuznick, P. (2015). ABD’nin Gizli Tarihi (T. Çolak, Çev.). Profil Yayıncılık.
  • Şeker, Ş. (2021). YEMEN’İN başarısız devlete dönüş süreci. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 455-473. doi: 10.30692/sisad.926410
  • Trump’ın Orta Doğu Planı: Kudüs bölünmemiş bir şekilde İsrail’in başkenti olacak. (2020). BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51284412
  • Uslu, N. (2012). ABD’nin Orta Doğu Politikası. İçinde R. Gözen (Ed.), Amerikan Dış Politikası. Anadolu Üniversitesi.

A GENERAL OVERVIEW OF AMERICAN CHANGING MIDDLE EAST POLICY

Yıl 2025, Sayı: 3, 1 - 10, 31.05.2025

Öz

After World War II, communism led by Soviet Russia emerged as the main threat to the West led by the USA.
Two rival ideologies have struggled in many different parts of the world, from Eastern Europe to Korea, from
Africa to South Asia. One of the places where this struggle is most intense is the Middle East. In order to prevent
Soviet Russia from taking the place of Britain, which lost its influence in the region with the Suez Crisis of 1956,
the USA began to increase its influence in the region. It gained significant influence over the states in the region
by using the threat of communism. In order not to lose the wealth in the region, it always kept the options of
military intervention on the table, especially in the Gulf region, against situations that were against its interests.
The absence of the Soviet threat with the collapse of the Eastern Bloc in 1989 was a turning point in terms of
USA policies, and it believed that there had to be a threat in the region in order to continue its presence. This
threat was soon created and called Radical Islam. Believing that there was a legitimate reason to intervene in the
region with the events of September 11, 2001, the USA increased its military presence in the region and
intervened in Iraq and Afghanistan. It has fought against political Islam, which gained strength with the "Arab
Spring" that started in 2011 and affected the region, and has further developed its relations with the monarchies
in the Gulf

Kaynakça

  • ABD’nin son Irak pişmanlığı. (2017, Mayıs 3). Al Jazeera Turk - Ortadoğu, Kafkasya, Balkanlar, Türkiye ve çevresindeki bölgeden son dakika haberleri ve analizler. https://www.aljazeera.com.tr/haber/abdnin-son-irak-pismanligi
  • Adams, P. (2025, Şubat 11). Whydoes Donald Trump wanttotakeover Gaza andcould he do it? https://www.bbc.com/news/articles/cn4z32y12jpo
  • “Arap Baharı” ile Ortadoğu’da değişen dış politika dengeleri. (2025). Heinrich BöllStiftung | Derneği Türkiye Temsilciliği. https://tr.boell.org/tr/2014/06/16/arap-bahari-ileortadoguda-degisen-dis-politika-dengeleri-yayinlar
  • Arı, T. (2017). Geçmişten günümüze Orta Doğu (C. 2). Alfa Akademi Yayınevi.
  • Bowen, J. (2024, Eylül 17). İsrail-Filistin sorunu: 1967 Arap-İsrail Savaşı ve Orta Doğu’yu sarsan 6 gün. BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/cly4ddp2dy2o
  • Chomsky, N. (2008). Müdahaleler (T. Doğan & N. Ersoy, Çev.). Bgst yayınları.
  • Erman, K. (2019). Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı işgali ve Türkler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 44, 303-320. doi: 10.21563/sutad.511667
  • Gelvin, J. L. (2016). Modern Ortadoğu Tarihi 1453- 2015 (Güneş Ayas, Çev.). Timaş Yayınları.
  • İlbaş, S. (2017). Başkanlık sistemlerinde ve parlamenter sistemlerde dış politika anlayışı ve işleyişi: ABD ve Türkiye (1982 Anayasası) örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
  • İran’ın kronolojik kısa tarihi. (2017). https://tahranbe.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/331818
  • Kalın, İ. (2016). Ben, öteki ve ötesi: İslâm-Batı ilişkileri tarihine giriş (Yedinci baskı). İnsan Yayınları.
  • Kavak, G. (2023). Yeniden Milli Mücadele Dergisinde Afrika (1970-1980). Akdeniz Havzası ve Afrika Medeniyetleri Dergisi, 5(1), 19-44. https://doi.org/10.54132/akaf.1275502
  • Kepsutlu, B. (2016). Amerika’nın Ortadoğu Politikası 90’lardan Bügüne, Başkandan Başkana Ortadoğu Politikası. İnkılap Kitabevi.
  • Kissinger, H. (2018). Diplomasi (İ. H. Kurt, Çev.). İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Nikaragua devrimin 25’inci yılını kutluyor. (2004).https://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2004/07/040719_nicaragua_anniversary.sht ml
  • Nye, J. S., &Welch, D. A. (2018). Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak (Renan Akman, Çev.; 5. bs). İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Oğuz, G. (2022). Trump Dönemi Amerikan Dış Politikasında Yeni Tarz-ı Siyaset: Hegemonyanın Gerileyişi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 980-988. doi:10.33437/ksusbd.624063
  • Önder, E. (2020). Başkanların Doktrinleri Çerçevesinde, Abd’nin Yeni Güvenlik Anlayışı Ve Soğuk Barış. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 27-39. doi: 10.30692/sisad.660225
  • Öztürk, S., & Saygın, S. (2017). 1973 Petrol Krizinin Ekonomiye Etkileri ve Stagflasyon Olgusu. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), Article 12.
  • Perkins, J. (2012). Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları 2 (C. Taşçıoğlu, Çev.). April Yayıncılık.
  • Sander, O. (2017). Siyasi Tarih 1918-1994 (C. 2). İmge Kitabevi.
  • Stone, O., &Kuznick, P. (2015). ABD’nin Gizli Tarihi (T. Çolak, Çev.). Profil Yayıncılık.
  • Şeker, Ş. (2021). YEMEN’İN başarısız devlete dönüş süreci. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 455-473. doi: 10.30692/sisad.926410
  • Trump’ın Orta Doğu Planı: Kudüs bölünmemiş bir şekilde İsrail’in başkenti olacak. (2020). BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51284412
  • Uslu, N. (2012). ABD’nin Orta Doğu Politikası. İçinde R. Gözen (Ed.), Amerikan Dış Politikası. Anadolu Üniversitesi.
Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Siyaset Bilimi (Diğer)
Bölüm Makale
Yazarlar

Serdal İlbaş 0000-0001-9648-5177

Yayımlanma Tarihi 31 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 22 Mart 2025
Kabul Tarihi 28 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA İlbaş, S. (2025). AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi(3), 1-10.
AMA İlbaş S. AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi. Mayıs 2025;(3):1-10.
Chicago İlbaş, Serdal. “AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ”. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi, sy. 3 (Mayıs 2025): 1-10.
EndNote İlbaş S (01 Mayıs 2025) AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi 3 1–10.
IEEE S. İlbaş, “AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ”, Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi, sy. 3, ss. 1–10, Mayıs 2025.
ISNAD İlbaş, Serdal. “AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ”. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi 3 (Mayıs 2025), 1-10.
JAMA İlbaş S. AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi. 2025;:1–10.
MLA İlbaş, Serdal. “AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ”. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi, sy. 3, 2025, ss. 1-10.
Vancouver İlbaş S. AMERİKA’NIN DEĞİŞEN ORTADOĞU POLİTİKASINA GENEL BİR BAKIŞ. Evliya Çelebi Siyasal Bilimler Dergisi. 2025(3):1-10.