Öz
Son yıllarda nörogastronomi, duyusal algılar üzerine yapılan çalışmalarında artmasıyla, tat ve lezzet algısının bilişsel ve duyusal süreçlerle nasıl şekillendiğini inceleyen disiplinlerarası bir alan olarak daha fazla önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’deki üniversitelerin Gastronomi ve Mutfak Sanatları alanında doktora yapmış akademisyenlerin nörogastronomiye dair bilgi düzeylerini, eğitimdeki yerine bakış açılarını ve nörogastronominin mevcut durum ile potansiyelini, akademisyen perspektifinden değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Türkiye’deki farklı üniversitelerde görev yapmakta olan 10 akademisyen ile yarı yapılandırılmış nitel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Akademisyenlere üç ana tema çerçevesinde 8 soru yönetilerek bulgular elde edilmiştir. Elde edilen bulgular, nörogastronominin disiplinlerarası bir alan olarak önem kazandığını ve duyusal algılar ile beyin arasındaki ilişkinin anlaşılabilmesinde kritik bir rol oynadığını göstermektedir. Ancak nörogastronomi alanının gastronomi eğitimi müfredatlarında ve akademik literatürde henüz yeterince yer almadığı ortaya konulmuştur. Lisans düzeyinde temel dersler, lisansüstü düzeyinde ileri düzey teorik ve uygulamalı içeriklerin müfredatlara eklenmesinin yanı sıra nörogastronomi alanında uzmanlaşmış akademisyenlerin yetiştirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca nörogastronominin restoran menü tasarımı ve müşteri deneyimi gibi uygulama alanlarında önemli fırsatlar sunabileceği, ancak sektörle entegrasyon aşamasında henüz tam anlamıyla sağlanamadığı belirtilmiştir. Gelecekte yapılacak çalışmaların, teknolojik gelişmelerle desteklenerek nörogastronomiye hem bilimsel hem de uygulamalı açıdan destekleyecek şekilde disiplinlerarası iş birlikleriyle yürütülmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Al, U., Sezen, U., ve Soydal, İ. (2019). Türkiye'nin bilimsel yayınlarının sosyal ağ analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Proje Raporları No: 110K044, Ankara. http://bby.hacettepe.edu.tr/bs/projeler/SOBAG-110K044.pdf
- Ayar, H. (2021). Park rekreasyonu faaliyetlerine katılımda rekreasyon deneyim tercihleri, yer bağlılığı, çevresel tutum ve çevre dostu rekreasyon davranışları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Bellis, N. D. (2009). Bibliometrics and citation analysis: From the science citation index to Cybermetrics. J. Am. Soc. Inf. Sci. Techno,. 61(1), 205-207. https://doi.org/10.1002/asi.21181
- Bulut, Z., Başar, B., ve Kement, Ü. (2024). Boş ve serbest zaman kavramlarına yönelik çalışmaların bibliyometrik analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 800-818.
- Can, E. (2015). Boş zaman, rekreasyon ve etkinlik turizmi ilişkisi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 1-17.
- Cobo M. J., López-Herrera, A. G., Herrera-Viedma, E., et al. (2011). Science mapping software tools: Review, analysis, and cooperative study among tools. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62, 1382-402.
- Çetinkaya Bozkurt, Ö., ve Çetin, A. (2016). Girişimcilik ve kalkınma dergisinin bibliyometrik analizi. Journal of Entrepreneurship & Development / Girisimcilik ve Kalkinma Dergisi, 11(2).
- Çuhadar, Y. (2024). Yoksul yanlısı turizm bağlamında yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi: Web of science örneği. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 12(1), 204-226. https://doi.org/10.21325/jotags.2024.1376
- De Bellis, N. (2009). Bibliometrics and citation analysis: From the science citation index to cybermetrics. Scarecrow Press.
- Ellegaard, O., ve Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?. Scientometrics, 105, 1809-1831.
- Evren, S., ve Kozak, N. (2012). Türkiye’de 2000-2010 yılları arasında yayımlanan turizm konulu makalelerin bibliyometrik analizi. VI. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Kemer, Antalya.
- Gözen, E. (2020). Rekreasyon bilim dalının geçmişten günümüze bibliyometrik analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(2), 572-588.
- Hazar, A. (2003). Rekreasyon ve Animasyon. Detay Yayıncılık.
- Hood, W. W., ve Wilson, C. S. (2003). Informetric studies using databases: Opportunities and challenges. Scientometrics, 58(3), 587-608.
- Karaküçük, S. (2014). Rekreasyon: Boş Zamanları Değerlendirme (Genişletilmiş 7. baskı). Gazi Kitabevi.
- Kozak, N. (1994). Anatolia: Turizm araştırmaları dergisinde yayımlanan yazılar üzerine bir inceleme, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(Aralık): 22-33.
- Lin, M. P., Marine-Roig, E., ve Llonch-Molina, N. (2021). Gastronomy as a sign of the identity and cultural heritage of tourist destinations: A bibliometric analysis 2001–2020. Sustainability, 13(22), 12531, 1-23. https://doi.org/10.3390/su132212531
- McLean, D., ve Hurd, A. R. (2011). Kraus' Recreation and Leisure. In Modern Society, (pp. 25-26).
- Özdemir, A. S., Güçer, E., ve Karaküçük, S. (2016). Rekreasyon ve turizm. İçinde Rekreasyon Bilimi (Birinci Baskı). (ss, 317-392).
- Sever, G. N., ve Buzlu, M. Ö. (2015). Turizm fakülteleri bünyesindeki rekreasyon programları için müfredat kapsamı önerisi: Bilimetrik bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 381-396.
- Shilbury, D. (2011). A bibliometric analysis of four sport management journals. Sport Management Review, 14(4), 434-452. https://doi.org/10.1016/j.smr.2010.11.005
- Wallin, J. A. (2005). Bibliometric methods: Pitfalls and possibilities. Basic & Clinical Pharmacology & Toxi-cology, 97(5), 261–275. https://doi.org/10.1111/j.1742-7843.2005.pto_139.x
- Yaylı, H. (2024). Rekreasyon etkinliklerine katılımda fayda, engel ve tercih ilişkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
- Yersüren, S., ve Özel, Ç. H. (2020). Boş zaman ve rekreasyon konulu tezler üzerine bibliyometrik bir çalışma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1139-1159.
- Zencir, E., ve Kozak, N. (2012). Sosyal bilimler enstitü dergilerinde yayınlanan turizm makalelerinin bibliyometrik profili (2000-2010). VI. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Kemer, Antalya.
- Zeren, D., ve Kaya, N. (2020). Dijital pazarlama: Ulusal yazının bibliyometrik analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 35-52.
- Zupic, I., ve Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429- 472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629
Öz
In recent years, neurogastronomy has gained increasing significance as an interdisciplinary field that examines how taste and flavor perception are shaped by cognitive and sensory processes, particularly with the rise of studies focusing on sensory perceptions. This study aims to assess the knowledge levels of academics with doctoral degrees in Gastronomy and Culinary Arts in Turkey regarding neurogastronomy, their perspectives on its place in education, and their evaluations of its current status and potential. Semi-structured qualitative interviews were conducted with ten academics from various universities in Turkey. Findings were obtained by directing eight questions within the framework of three main themes. The results indicate that neurogastronomy is emerging as an increasingly important interdisciplinary field, playing a critical role in understanding the relationship between sensory perceptions and the brain. However, it was revealed that neurogastronomy is not yet sufficiently integrated into the curricula of gastronomy education programs or widely represented in academic literature. The need for incorporating foundational courses at the undergraduate level and advanced theoretical and applied content at the graduate level was emphasized, along with the necessity of training academics specialized in neurogastronomy. Furthermore, it was highlighted that neurogastronomy offers significant opportunities in practical applications, such as restaurant menu design and customer experience, yet its full integration into the industry has not been fully achieved. Future research is recommended to be conducted through interdisciplinary collaborations supported by technological advancements, thereby strengthening neurogastronomy both scientifically and practically.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Al, U., Sezen, U., ve Soydal, İ. (2019). Türkiye'nin bilimsel yayınlarının sosyal ağ analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Proje Raporları No: 110K044, Ankara. http://bby.hacettepe.edu.tr/bs/projeler/SOBAG-110K044.pdf
- Ayar, H. (2021). Park rekreasyonu faaliyetlerine katılımda rekreasyon deneyim tercihleri, yer bağlılığı, çevresel tutum ve çevre dostu rekreasyon davranışları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Bellis, N. D. (2009). Bibliometrics and citation analysis: From the science citation index to Cybermetrics. J. Am. Soc. Inf. Sci. Techno,. 61(1), 205-207. https://doi.org/10.1002/asi.21181
- Bulut, Z., Başar, B., ve Kement, Ü. (2024). Boş ve serbest zaman kavramlarına yönelik çalışmaların bibliyometrik analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 800-818.
- Can, E. (2015). Boş zaman, rekreasyon ve etkinlik turizmi ilişkisi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 1-17.
- Cobo M. J., López-Herrera, A. G., Herrera-Viedma, E., et al. (2011). Science mapping software tools: Review, analysis, and cooperative study among tools. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62, 1382-402.
- Çetinkaya Bozkurt, Ö., ve Çetin, A. (2016). Girişimcilik ve kalkınma dergisinin bibliyometrik analizi. Journal of Entrepreneurship & Development / Girisimcilik ve Kalkinma Dergisi, 11(2).
- Çuhadar, Y. (2024). Yoksul yanlısı turizm bağlamında yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi: Web of science örneği. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 12(1), 204-226. https://doi.org/10.21325/jotags.2024.1376
- De Bellis, N. (2009). Bibliometrics and citation analysis: From the science citation index to cybermetrics. Scarecrow Press.
- Ellegaard, O., ve Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?. Scientometrics, 105, 1809-1831.
- Evren, S., ve Kozak, N. (2012). Türkiye’de 2000-2010 yılları arasında yayımlanan turizm konulu makalelerin bibliyometrik analizi. VI. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Kemer, Antalya.
- Gözen, E. (2020). Rekreasyon bilim dalının geçmişten günümüze bibliyometrik analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(2), 572-588.
- Hazar, A. (2003). Rekreasyon ve Animasyon. Detay Yayıncılık.
- Hood, W. W., ve Wilson, C. S. (2003). Informetric studies using databases: Opportunities and challenges. Scientometrics, 58(3), 587-608.
- Karaküçük, S. (2014). Rekreasyon: Boş Zamanları Değerlendirme (Genişletilmiş 7. baskı). Gazi Kitabevi.
- Kozak, N. (1994). Anatolia: Turizm araştırmaları dergisinde yayımlanan yazılar üzerine bir inceleme, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(Aralık): 22-33.
- Lin, M. P., Marine-Roig, E., ve Llonch-Molina, N. (2021). Gastronomy as a sign of the identity and cultural heritage of tourist destinations: A bibliometric analysis 2001–2020. Sustainability, 13(22), 12531, 1-23. https://doi.org/10.3390/su132212531
- McLean, D., ve Hurd, A. R. (2011). Kraus' Recreation and Leisure. In Modern Society, (pp. 25-26).
- Özdemir, A. S., Güçer, E., ve Karaküçük, S. (2016). Rekreasyon ve turizm. İçinde Rekreasyon Bilimi (Birinci Baskı). (ss, 317-392).
- Sever, G. N., ve Buzlu, M. Ö. (2015). Turizm fakülteleri bünyesindeki rekreasyon programları için müfredat kapsamı önerisi: Bilimetrik bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 381-396.
- Shilbury, D. (2011). A bibliometric analysis of four sport management journals. Sport Management Review, 14(4), 434-452. https://doi.org/10.1016/j.smr.2010.11.005
- Wallin, J. A. (2005). Bibliometric methods: Pitfalls and possibilities. Basic & Clinical Pharmacology & Toxi-cology, 97(5), 261–275. https://doi.org/10.1111/j.1742-7843.2005.pto_139.x
- Yaylı, H. (2024). Rekreasyon etkinliklerine katılımda fayda, engel ve tercih ilişkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
- Yersüren, S., ve Özel, Ç. H. (2020). Boş zaman ve rekreasyon konulu tezler üzerine bibliyometrik bir çalışma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1139-1159.
- Zencir, E., ve Kozak, N. (2012). Sosyal bilimler enstitü dergilerinde yayınlanan turizm makalelerinin bibliyometrik profili (2000-2010). VI. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Kemer, Antalya.
- Zeren, D., ve Kaya, N. (2020). Dijital pazarlama: Ulusal yazının bibliyometrik analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 35-52.
- Zupic, I., ve Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429- 472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Gastronomi |
| Bölüm | Özgün Bilimsel Makale |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 7 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 9 Sayı: 1 |
