Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Çocuk Resimlerine Derinlemesine Bakış: Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Resim Analizi Eğitiminin Etkileri

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 564 - 597, 30.05.2025

Sedef Göltaş , Nur Akcanca

Öz

Erken çocukluk, çocuğun gelişimi açısından en kritik dönemdir. Bu dönemde verilecek eğitimde öğretmenlerin yeterlikleri oldukça önemlidir. Okul öncesi öğretmenlerinin çocuğu tanıma, bireysel farklılıklarını ve sosyo-duygusal gelişimlerini belirleme konusunda etkili eğitimsel araçların kullanımı konusunda yeterliklerinin geliştirilmesi gerekir. Çocuk resim analizi belirtilen eğitimsel ihtiyaçları gidermede etkili araçlardan biridir. Bu araştırmada okul öncesi öğretmenlerine yönelik hazırlanan çocuk resim analizi eğitiminin okul öncesi öğretmenlerinin resim analizi yapabilme becerilerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan birleştirme deseninde tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcıları amaçlı örnekleme metoduna göre belirlenmiş olan Muğla ili Dalaman ilçesinde devlet okullarında görev yapan 10 okul öncesi öğretmenidir. Araştırmada veri toplama araçları olarak açık uçlu anket formu ve resim analizi yapabilme becerisi rubriği kullanılmıştır. Veri analizinde Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, okul öncesi öğretmenlerinin resim analizi yapabilme becerilerinde artış olduğu belirlenmiştir. Açık uçlu anket formundan elde edilen bulgular, resim analizi eğitiminin öğretmenlerin çocukları tanıma, bireysel farklılıkları belirleme ve sosyo-duygusal gelişimi değerlendirme becerilerini artırdığını göstermektedir. Araştırmanın sonuçları, çocuk resim analizi eğitiminin okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterliliklerini artırmada etkin bir yol olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

resim analizi resim analizi eğitimi okul öncesi öğretmenleri

Kaynakça

  • Adoniou, M. (2014). Drawing conclusions: What purpose do children’s drawings serve? Australian Art Education, 36(1), 84–105.
  • Anning, A., & Ring, K. (2004). Making sense of children’s drawings. Berkshire: Open University Press.
  • Berti, S., & Cigala, A. (2022). Draw.in.g.: A tool to explore children’s representation of the preschool environment, Frontiers in Psychology, 13, 1-17. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.1051406
  • Bonoti, F., & Misalidi, P. (2015). Social emotions in children's human figure drawings: Drawing shame, pride and jealousy, Infant and Child Development, 24(6), 661-672. https://doi.org/10.1002/icd.1918
  • Burkitt, E., & Barrett, M. (2011). The effects of different drawing materials on children’s drawings of positive and negative human figures, Educational Psychology, 31(4), 459-479. https://doi.org/10.1080/01443410.2011.568472
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Scientific research methods. Pegem Publishing.
  • Brooks, M. (2004). Drawing: The social construction of knowledge. Australian Journal of Early Childhood, 29(2), 41-49.
  • Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and conducting mixed methods research (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
  • Davies, P. (2000). Contributions from qualitative research. In H. T. Davies, M. N. Sandra & P. Smith (Eds), What works? Evidence-based policy and practice in public services (pp. 291- 316). Policy Press.
  • Deguara, J. (2018). Young children’s drawings: a methodological tool for data analysis, Journal of Early Childhood Research, 17(2), 157-174. https://doi.org/10.1177/1476718X18818203.
  • Fabris, M. A., Lange-Küttner C, Shiakou, M., & Longobardi, C. (2023). Editorial: Children’s drawings: evidence-based research and practice, Frontiers in Psychology, 14(1250556), 1-4. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1250556
  • Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed.). Mcgraw-Hill.
  • Greene, J. C. (2007). Mixed methods in social inquiry. Jossey-Bass.
  • Halmatow, S. (2018). Children's drawing analysis and psychological drawing tests. Pegem Publications.
  • Harrison, L. J., Clarke, L., & Ungerer, J. A. (2007). Children's drawings provide a new perspective on teacher–child relationship quality and school adjustment, Early Childhood Research Quarterly, 22(1), 55-71. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2006.10.003
  • Huntsinger, C. S., Jose, P. E., Krieg, D. B., & Luo, Z. (2011). Cultural differences in Chinese American and European American children’s drawing skills over time, Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 134-145. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2010.04.002
  • Kennedy, C. H. (2005). Single-case designs for educational research. USA: Pearson.
  • Koppitz, E. M. (1968). Psychological evaluation of children’s human figure drawings. Grune & Stratton.
  • Longobardi, C., Bozzato, P., & Fabris, M. A. (2022). The representation of male and female gender role development in children’s drawings: An examination of 20 years of changes in Italian culture and society, Journal of Psychological and Educational Research, 30(2), 20-32.
  • Mackenzie, N., & Veresov, N. (2013). How drawing can support writing acquisition: Text construction in early writing from a Vygotskian perspective, Australasian Journal of Early Childhood, 38(4), 22-29. https://doi.org/10.1177/183693911303800404
  • Macleod, E., Gross, J., & Hayne, H. (2014). Drawing conclusions: The effects of instructions on children’s confabulation and fantasy errors, Memory, 24(1), 21–31. https://doi.org/10.1080/09658211.2014.982656
  • Martinet, L., Sueur, C., Hirata, S., Hosselet, J., Matsuzawa, T., & Pelé, M. (2021). New indices to characterize drawing behavior in humans (homo sapiens) and chimpanzees (pan troglodytes), Scientific Reports, 11(1), 1-14. https://doi.org/10.1038/s41598-021-83043-0
  • Mavers, D. (2011). Children’s drawing and writing: The remarkable in the unremarkable. Routledge.
  • Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Turan, S. Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Metin, Ö. (2009). Ankara’da yaşayan altı yaşındaki yabancı uyruklu çocuklarla Türk çocuklarının aile resimlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi. (2. Baskı). (Akbaba Altun S. ve Ersoy A. Çev.). Pegem Yayıncılık.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Okul öncesi eğitim programı. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/guncellenenokuloncesiegitimprogrami.pdf
  • Papandreou, M. (2014). Communicating and thinking through drawing activity in early childhood, Journal of Research in Childhood Education, 28(1), 85-100. https://doi.org/10.1080/02568543.2013.851131
  • Policarpio-Gutierrez, M. (2018). The draw-a-family picture test (dafpt): A new projective test for children, Open Journal of Social Sciences, 6, 171-178. https://doi.org/10.4236/Jss.2018.68013.
  • Puura, A., Puura, K., Rorarius, M., Annila, P., Viitanen, H., & Baer, G. (2005). Children's drawings as a measure of anxiety level: a clinical pilot study, Pediatric Anesthesia, 15(3), 190-193. https://doi.org/10.1111/j.1460-9592.2005.01440.x
  • Onwuegbuzie, A. J., & Leech, N. L. (2004). Enhancing the interpretation of “significant” findings: The role of mixed methods research, The Qualitative Report, 9(4), 770-792.
  • Şen Beytut, D., Bolışık, B., Solak, U. ve Seyfioğlu, U. (2009). Çocuklarda hastaneye yatma etkilerinin projektif yöntem olan resim çizme yoluyla incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 35-44
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
  • Takahashi, M. (2009). Introduction to the Drawing Test: The HTP test. Korea Instute of Color Psychological Analysis 29-34. Seoul, Korea.
  • Tashakkori, A., & Teddlie, C. (1998). Mixed methodology: combining qualitative and quantitative approaches. CA: Sage.
  • Tepeli, K. ve Arı, R. (2011). Okul öncesi eğitim öğretmeni ve öğretmen adaylarının iletişim ve sosyal becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 385-394.
  • Tezelli, S. (2019). Resimlerle çocuk psikolojisi. İstanbul: İkinci Adam.
  • Trombini, E., Montebarocci, O., Scarponi, D., Baldaro, B., Rossi, N., & Trombini, G. (2004). Use of the drawn stories technique to evaluate psychological distress in children, Perceptual and Motor Skills, 99(3), 975-982. https://doi.org/10.2466/pms.99.3.975-982
  • Woolford, J., Patterson, T., MacLeod, E., Hobbs, L., & Hayne, H. (2013). Drawing helps children to talk about their presenting problems during a mental health assessment, Clinical Child Psychology and Psychiatry, 20(1), 68-83. https://doi.org/10.1177/1359104513496261
  • Yang, S., & Park, S. (2017). A sociocultural approach to children’s perceptions of death and loss, Omega - Journal of Death and Dying, 76(1), 53-77. https://doi.org/10.1177/0030222817693138
  • Yavuzer, H. (2005). Resimleriyle çocuk. Remzi Kitabevi.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, N. (2003). Türkiye’de okul öncesi eğitim. Sevinç, M. (Ed.), Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar (ss. 12-17) içinde. Morpa Kültür Yayınları.
  • Zee, M., Rudasill, M. K., & Roorda, L. D. (2020). Draw me a picture, The Elementary School Journal, 4(120), 637-666. https://doi.org/10.1086/708661

In-Depth Look at Children’s Drawings: The Effects of Picture Analysis Training for Preschool Teachers

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 564 - 597, 30.05.2025

Sedef Göltaş , Nur Akcanca

Öz

Early childhood is the most critical period for a child’s development. During this time, teachers' competencies are of paramount importance for the quality of education provided. Early childhood teachers must be equipped with the competencies to use effective educational tools for understanding children, identifying individual differences, and assessing socio-emotional development. Child drawing analysis is one such tool that effectively addresses these educational needs. This study aims to examine the impact of child drawing analysis training, designed for early childhood teachers, on their skills in conducting drawing analysis. The research was structured using a convergent parallel design, a type of mixed-methods approach. The participants were 10 early childhood teachers working in public schools in the Dalaman district of Muğla province, selected through purposive sampling. Data collection tools included an open-ended questionnaire and a rubric for assessing drawing analysis skills. Wilcoxon signed-rank test and content analysis were used in data analysis. The findings indicated an improvement in early childhood teachers’ abilities to perform drawing analysis. Results from open-ended questionnaire responses revealed that the training in drawing analysis enhanced teachers' skills in understanding children, identifying individual differences, and evaluating socio-emotional development. Overall, the study suggests that child drawing analysis training is an effective means of enhancing early childhood teachers' professional competencies.

Anahtar Kelimeler

picture analysis training on picture analysis early childhood education

Kaynakça

  • Adoniou, M. (2014). Drawing conclusions: What purpose do children’s drawings serve? Australian Art Education, 36(1), 84–105.
  • Anning, A., & Ring, K. (2004). Making sense of children’s drawings. Berkshire: Open University Press.
  • Berti, S., & Cigala, A. (2022). Draw.in.g.: A tool to explore children’s representation of the preschool environment, Frontiers in Psychology, 13, 1-17. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.1051406
  • Bonoti, F., & Misalidi, P. (2015). Social emotions in children's human figure drawings: Drawing shame, pride and jealousy, Infant and Child Development, 24(6), 661-672. https://doi.org/10.1002/icd.1918
  • Burkitt, E., & Barrett, M. (2011). The effects of different drawing materials on children’s drawings of positive and negative human figures, Educational Psychology, 31(4), 459-479. https://doi.org/10.1080/01443410.2011.568472
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Scientific research methods. Pegem Publishing.
  • Brooks, M. (2004). Drawing: The social construction of knowledge. Australian Journal of Early Childhood, 29(2), 41-49.
  • Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and conducting mixed methods research (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
  • Davies, P. (2000). Contributions from qualitative research. In H. T. Davies, M. N. Sandra & P. Smith (Eds), What works? Evidence-based policy and practice in public services (pp. 291- 316). Policy Press.
  • Deguara, J. (2018). Young children’s drawings: a methodological tool for data analysis, Journal of Early Childhood Research, 17(2), 157-174. https://doi.org/10.1177/1476718X18818203.
  • Fabris, M. A., Lange-Küttner C, Shiakou, M., & Longobardi, C. (2023). Editorial: Children’s drawings: evidence-based research and practice, Frontiers in Psychology, 14(1250556), 1-4. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1250556
  • Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed.). Mcgraw-Hill.
  • Greene, J. C. (2007). Mixed methods in social inquiry. Jossey-Bass.
  • Halmatow, S. (2018). Children's drawing analysis and psychological drawing tests. Pegem Publications.
  • Harrison, L. J., Clarke, L., & Ungerer, J. A. (2007). Children's drawings provide a new perspective on teacher–child relationship quality and school adjustment, Early Childhood Research Quarterly, 22(1), 55-71. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2006.10.003
  • Huntsinger, C. S., Jose, P. E., Krieg, D. B., & Luo, Z. (2011). Cultural differences in Chinese American and European American children’s drawing skills over time, Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 134-145. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2010.04.002
  • Kennedy, C. H. (2005). Single-case designs for educational research. USA: Pearson.
  • Koppitz, E. M. (1968). Psychological evaluation of children’s human figure drawings. Grune & Stratton.
  • Longobardi, C., Bozzato, P., & Fabris, M. A. (2022). The representation of male and female gender role development in children’s drawings: An examination of 20 years of changes in Italian culture and society, Journal of Psychological and Educational Research, 30(2), 20-32.
  • Mackenzie, N., & Veresov, N. (2013). How drawing can support writing acquisition: Text construction in early writing from a Vygotskian perspective, Australasian Journal of Early Childhood, 38(4), 22-29. https://doi.org/10.1177/183693911303800404
  • Macleod, E., Gross, J., & Hayne, H. (2014). Drawing conclusions: The effects of instructions on children’s confabulation and fantasy errors, Memory, 24(1), 21–31. https://doi.org/10.1080/09658211.2014.982656
  • Martinet, L., Sueur, C., Hirata, S., Hosselet, J., Matsuzawa, T., & Pelé, M. (2021). New indices to characterize drawing behavior in humans (homo sapiens) and chimpanzees (pan troglodytes), Scientific Reports, 11(1), 1-14. https://doi.org/10.1038/s41598-021-83043-0
  • Mavers, D. (2011). Children’s drawing and writing: The remarkable in the unremarkable. Routledge.
  • Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Turan, S. Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Metin, Ö. (2009). Ankara’da yaşayan altı yaşındaki yabancı uyruklu çocuklarla Türk çocuklarının aile resimlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi. (2. Baskı). (Akbaba Altun S. ve Ersoy A. Çev.). Pegem Yayıncılık.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Okul öncesi eğitim programı. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/guncellenenokuloncesiegitimprogrami.pdf
  • Papandreou, M. (2014). Communicating and thinking through drawing activity in early childhood, Journal of Research in Childhood Education, 28(1), 85-100. https://doi.org/10.1080/02568543.2013.851131
  • Policarpio-Gutierrez, M. (2018). The draw-a-family picture test (dafpt): A new projective test for children, Open Journal of Social Sciences, 6, 171-178. https://doi.org/10.4236/Jss.2018.68013.
  • Puura, A., Puura, K., Rorarius, M., Annila, P., Viitanen, H., & Baer, G. (2005). Children's drawings as a measure of anxiety level: a clinical pilot study, Pediatric Anesthesia, 15(3), 190-193. https://doi.org/10.1111/j.1460-9592.2005.01440.x
  • Onwuegbuzie, A. J., & Leech, N. L. (2004). Enhancing the interpretation of “significant” findings: The role of mixed methods research, The Qualitative Report, 9(4), 770-792.
  • Şen Beytut, D., Bolışık, B., Solak, U. ve Seyfioğlu, U. (2009). Çocuklarda hastaneye yatma etkilerinin projektif yöntem olan resim çizme yoluyla incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 35-44
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
  • Takahashi, M. (2009). Introduction to the Drawing Test: The HTP test. Korea Instute of Color Psychological Analysis 29-34. Seoul, Korea.
  • Tashakkori, A., & Teddlie, C. (1998). Mixed methodology: combining qualitative and quantitative approaches. CA: Sage.
  • Tepeli, K. ve Arı, R. (2011). Okul öncesi eğitim öğretmeni ve öğretmen adaylarının iletişim ve sosyal becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 385-394.
  • Tezelli, S. (2019). Resimlerle çocuk psikolojisi. İstanbul: İkinci Adam.
  • Trombini, E., Montebarocci, O., Scarponi, D., Baldaro, B., Rossi, N., & Trombini, G. (2004). Use of the drawn stories technique to evaluate psychological distress in children, Perceptual and Motor Skills, 99(3), 975-982. https://doi.org/10.2466/pms.99.3.975-982
  • Woolford, J., Patterson, T., MacLeod, E., Hobbs, L., & Hayne, H. (2013). Drawing helps children to talk about their presenting problems during a mental health assessment, Clinical Child Psychology and Psychiatry, 20(1), 68-83. https://doi.org/10.1177/1359104513496261
  • Yang, S., & Park, S. (2017). A sociocultural approach to children’s perceptions of death and loss, Omega - Journal of Death and Dying, 76(1), 53-77. https://doi.org/10.1177/0030222817693138
  • Yavuzer, H. (2005). Resimleriyle çocuk. Remzi Kitabevi.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, N. (2003). Türkiye’de okul öncesi eğitim. Sevinç, M. (Ed.), Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar (ss. 12-17) içinde. Morpa Kültür Yayınları.
  • Zee, M., Rudasill, M. K., & Roorda, L. D. (2020). Draw me a picture, The Elementary School Journal, 4(120), 637-666. https://doi.org/10.1086/708661
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Okul Öncesi Eğitim
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Sedef Göltaş 0000-0001-7486-6489

Nur Akcanca 0000-0003-4074-0639

Yayımlanma Tarihi 30 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 21 Ağustos 2024
Kabul Tarihi 8 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 26 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Göltaş, S., & Akcanca, N. (2025). Çocuk Resimlerine Derinlemesine Bakış: Okul Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Resim Analizi Eğitiminin Etkileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 564-597.
 Kapak Resmi İndir

2562219122   19121   19116   19117     19118       19119       19120     19124