Öz
Instagram is a digital space where life practices are diversified and reproduced. How religious daily indicators are shaped in this space is the main problem of the research. The point where the research problem becomes more specific is the contexts highlighted by content producers who present traditional religious visibility as an alternative experience. In this parallel, the traditional religious meanings of body, space, emotion and privacy codes and their alternatives in the digital space are the areas of interest of the study. In this study, which analyzed the codes of body, space, emotion and privacy as religious daily indicators in Instagram posts, qualitative research type and content analysis technique were used. In order to examine the religious daily indicators in the context of traditional religious appearance and alternative attitude; user shares who present themselves as digital content producers, personal bloggers and well-known people and who include traditional religious content uploads in their post texts were utilized. The striking point in the user shares is the users' body religiosity, the religious complementarity of space and emotion, and the attribution of a traditional religious meaning to the religiosity of the privacy area. The users offered an alternative to the life experiences of traditionally religious individuals living in modern life. The religious female body, religious spatial and emotional presence that complements the different life and thinking styles of individuals, the visibility of the female body in the home and public areas constituted the direct topics in the shares. As a result of the analysis; It has been observed that the sample group, which includes user posts, exemplified a balance between adaptation to modern life and traditional religious beliefs and practices. While individuals acted in harmony with modern life, they highlighted the life-affirming qualities of traditional religious content.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arendt, H. (1994). İnsanlık durumu (1.b) (B. S. Şener, Çev.). İletişim Yayınları.
- Atay, T. (2018). Görünüyorum o halde varım meşhuriyet çağında kültür ve insan, Can Sanat Yayınları.
- Bauman, Z., & Lyon, D. (2016). Akışkan gözetim (2.b) (E. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Böke, K. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Alfa Kitap.
- Bullock, K. (2005). Müslüman kadınları ve tesettürü yeniden düşünmek tarihsel ve modern klişelere meydan okumak (1. b.) (M. Seviker, Çev.). Karakalem Yayınları.
- Bulut, Z., & Doğan, O. (2016). The ABCD typology: Profile and motivations of Turkish social network sites users. Computers in human behavior, 67(2017), (73-83).
- Campbell, H. A. (2005). Spiritualising the internet: Uncovering discourses and narratives of religious internet usage. Online-heidelberg journal of religions on the internet, 1(1), (1-26). https://doi.org/10.11588/rel.2005.1.381
- Campbell, H. A. (2012). Understanding the relationship between religion online and offline in a networked society. Journal of the American academy of religion, 1(80), (64-93). https://www.jstor.org/stable/41348770
- Can, İ., & Ulutaş, E. (2021). Teşhir toplumu bir duyu sosyolojisi denemesi (1. b.). Ketebe Yayınları.
- Casstells, M. (2013). İsyan ve umut ağları internet çağında toplumsal hareketler, (1. b.). (E. Kılıç, Çev.). Koç Üniversitesi.
- Creswell, J., W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (3.b). (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap.
- Creswell, J., W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni, (6. b.). (M. Bütün, Çev.). Siyasal Yayınları.
- Çevik, N. (2017). Türkiye ve ötesinde Müslümanlık modern dünyada din, (E. Genç, Çev.). Hece Yayınları.
- Demir, S., T. (2017). Ten medeniyeti modern kültürde beden ve ötesi, (1.b). Açılım Kitap.
- Dereli, M. D. (2019). Dini kimliklerin siber uzamda akışkanlaşması. İnsan ve Toplum, 9(1), 85-116.
- Dereli, M. D. (2020). Sanala veda: Sosyal medya ve dönüşen dindarlık. Nobel Yayınları.
- Eken, M. (2015). Modern görsel kültür bağlamında medyatik din olgusu. Dijitalleşen din (Medya ve din 2) (1. b). M. Çamdereli, Önay Doğan B, & N. Kocabay Şener (Ed.). (411-430) içinde, Köprü Kitapları.
- Eken, M. (2021). Çevrim içi dindarlık: M neslinin inanç pratikleri. Nobel Yayınları.
- Ellul, J. (2017). Sözün gözden düşüşü (1.b). (E. C. Ercan, Çev.). Sentez Yayınları.
- Goffmann, E. (2018). Günlük yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, Çev.). Metis Yayınları.
- Gökçen, A. (2022). Görmenin toplumsallığı. Duyu sosyolojisi teorik ve gündelik tartışmalar (1. b.). İ. Can & E. Ulutaş, (Ed.) (109-134) içinde, Nobel Yayın.
- Göle, N. (2021). Melez desenler İslam ve modernlik üzerine. Metis Yayınları.
- Gürbilek, N. (2001). Vitrinde yaşamak 1980’lerin kültürel iklimi (3.b). Metis Yayınları.
- Hazır, M. (2019). Siber toplumda mahremiyetin dönüşümü. Mahremiyet hayatın sırları ve sınırları, N. Şişman (Ed.) (145-161) içinde, İnsan Yayınları.
- Janmohammed, S. (2018). M Nesli yeni Müslüman gençlik, (E. Kızılelma, Çev.). Kaknüs Yayınları.
- Karakuyulu, E., & Eğinli, T., A. (2023). Sosyal medyada benlik sunumu: Instagram’da influencer’ların benlik sunumunda sözsüz davranış unsurlarına yönelik bir araştırma. International Academic Social Resources Journal, 8(50), (2813-2822).
- Kim, H., D., & Seelly, K., N. (2017). Do you prefer, Pinterest or Instagram? The role of image-sharing SNSs and self-monitoring in enhancing ad effectiveness. Computers in human behavior, 2017(70), (535-543).
- Kozanoğlu, C. (1995). 1980’lerden 90’lara Türkiye ve starları cilâlı imaj devri, İletişim Yayınları.
- Merleau-Ponty, M. (2020). Algının fenomenolojisi (2.b) (E. Sarıkartal & E. Hacımuratoğlu, Çev.) İthaki Yayınları.
- Miles, B., M., Huberman, M., & Saldana, J. (2023). Nitel veri analizi, (1.b) (A. Ersoy, Çev.).
- Niedzviecki, H. (2019). Dikizleme günlüğü, (G. Gündüç, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
- Novaro-Yaşın, Y. (2012). Kimlik piyasası metalar, İslamcılık, laiklik. Kültür fragmanları Türkiye’de gündelik hayat (3.b) D. Kandiyoti & A. Saktanber (Ed.), (229-258) içinde, Metis Yayınları.
- Piela, A. (2023). Kimlik: “Niqab yüzümün zarif bir uzantısıdır”: YouTube’daki yaşam akışı videolarında meta-ihtida olarak niqab tercihi. Dijital din dijital medyada dinî pratikleri anlamak (1.b). H. A. Campbell & R. Tsuria (Ed.). (Ö. F. Cengiz, D. E. Cengiz, & M. N. Sağırlı, Çev.). (282-296), İz Yayıncılık.
- Sartori, G. (2006). Görmenin iktidarı homo videns: Gören insan (2.b) (G. Batuş & B. Ulukan, Çev.) Karakutu Yayınları.
- Shilling, C. (2003). The body and social theory (2.b). Sage Publication.
- Sontag, S. (1999). Fotoğraf üzerine (2.b) (R. Akçakaya, Çev.). Altıkırkbeş Yayın.
- Tarhan, H. (2023). MAXQDA nitel ve karma yöntemler araştırmaları veri analizi programı ile nitel araştırmalar ve eylem araştırmaları. Sosyal bilimlerde nitel araştırmalar ve eylem araştırmaları: Yaklaşımlar, yeni arayışlar ve uygulamalar (1.b) S. Toraman Türk (Ed.). (231-262) içinde, Pegem Akademi.
- Tuğal, C. (2011). Pasif devrim İslami muhalefetin düzenle bütünleşmesi, (2.b) Koç Üniversitesi Yayınları.
- URL-1. (t.y.). Geliş tarihi 08 Ağustos 2024, gönderen https://www.youtube.com/watch-?v=vuu1H4oaPfk.
- Yıldırım, E. (2016). Neoliberal İslamcılık 1980-2015 İslamcıların dünya sistemine entegrasyonu (1.b). Pınar Yayınları.
- Zhang, Y., & Wildemuth, B., M. (t.y.). Qualitative analysis of content. Geliş tarihi 27 Kasım 2022, gönderen https://www.ischool.utexas.edu/ ~yanz/Content_analysis.pdf.
Öz
Instagram, yaşam pratiklerinin çeşitlendirildiği ve yeniden üretildiği bir dijital uzamdır. Dinî gündelik göstergelerin bu uzamda nasıl şekillendiği araştırmanın temel problemidir. Araştırma probleminin daha da özelleştiği nokta, geleneksel dinî görünürlükleri bir alternatif deneyim olarak sunan içerik üreticilerin öne çıkardığı bağlamlardır. Bu paralelde; beden, mekân, duygu ve mahremiyet kodlarının geleneksel dinî anlamları ve dijital uzamdaki alternatifleri çalışmanın ilgi alanıdır. Instagram paylaşımlarındaki dinî gündelik göstergeler olarak beden, mekân, duygu ve mahremiyet kodlarının analiz edildiği bu çalışmada nitel araştırma tipi ve içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Dinî gündelik göstergelerin geleneksel dinî görünürlük ve alternatif tavır bağlamında incelenebilmesi için; kendini dijital içerik üretici, kişisel blogger ve tanınmış kişi olarak sergileyen, paylaşım metinlerinde geleneksel dinî içerik yüklemelerine yer veren kullanıcı paylaşımlarından faydalanılmıştır. Kullanıcı paylaşımlarında dikkat çeken nokta; kullanıcıların beden dindarlığı, mekân ve duygunun dinî tamamlayıcılığı ve mahremiyet alanının dinselliğine geleneksel dinî bir anlam yüklemesidir. Kullanıcılar, modern hayatta yaşayan geleneksel dinî bireylerin yaşama deneyimlerine yönelik bir alternatif sunmuştur. Dindar kadın bedeni, bireylerin farklı yaşam ve düşünme biçimlerini tamamlayan dinî mekânsal ve duygusal bulunma, kadın bedeninin ev içi ve kamusal alandaki görünürlüğü, paylaşımlarda doğrudan yer verilen konuları oluşturmuştur. Yapılan analiz sonucunda; kullanıcı paylaşımlarını içeren örneklem grubunun, modern yaşama uyum ile geleneksel dinî inanç ve pratikleri arasında denge kurucu bir örneklendirme yaptığı gözlemlenmiştir. Bireyler modern yaşamla uyumlu hareket ederken, geleneksel dinî içeriklerin yaşamı olumlayan niteliklerini öne çıkarmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arendt, H. (1994). İnsanlık durumu (1.b) (B. S. Şener, Çev.). İletişim Yayınları.
- Atay, T. (2018). Görünüyorum o halde varım meşhuriyet çağında kültür ve insan, Can Sanat Yayınları.
- Bauman, Z., & Lyon, D. (2016). Akışkan gözetim (2.b) (E. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Böke, K. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Alfa Kitap.
- Bullock, K. (2005). Müslüman kadınları ve tesettürü yeniden düşünmek tarihsel ve modern klişelere meydan okumak (1. b.) (M. Seviker, Çev.). Karakalem Yayınları.
- Bulut, Z., & Doğan, O. (2016). The ABCD typology: Profile and motivations of Turkish social network sites users. Computers in human behavior, 67(2017), (73-83).
- Campbell, H. A. (2005). Spiritualising the internet: Uncovering discourses and narratives of religious internet usage. Online-heidelberg journal of religions on the internet, 1(1), (1-26). https://doi.org/10.11588/rel.2005.1.381
- Campbell, H. A. (2012). Understanding the relationship between religion online and offline in a networked society. Journal of the American academy of religion, 1(80), (64-93). https://www.jstor.org/stable/41348770
- Can, İ., & Ulutaş, E. (2021). Teşhir toplumu bir duyu sosyolojisi denemesi (1. b.). Ketebe Yayınları.
- Casstells, M. (2013). İsyan ve umut ağları internet çağında toplumsal hareketler, (1. b.). (E. Kılıç, Çev.). Koç Üniversitesi.
- Creswell, J., W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (3.b). (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap.
- Creswell, J., W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni, (6. b.). (M. Bütün, Çev.). Siyasal Yayınları.
- Çevik, N. (2017). Türkiye ve ötesinde Müslümanlık modern dünyada din, (E. Genç, Çev.). Hece Yayınları.
- Demir, S., T. (2017). Ten medeniyeti modern kültürde beden ve ötesi, (1.b). Açılım Kitap.
- Dereli, M. D. (2019). Dini kimliklerin siber uzamda akışkanlaşması. İnsan ve Toplum, 9(1), 85-116.
- Dereli, M. D. (2020). Sanala veda: Sosyal medya ve dönüşen dindarlık. Nobel Yayınları.
- Eken, M. (2015). Modern görsel kültür bağlamında medyatik din olgusu. Dijitalleşen din (Medya ve din 2) (1. b). M. Çamdereli, Önay Doğan B, & N. Kocabay Şener (Ed.). (411-430) içinde, Köprü Kitapları.
- Eken, M. (2021). Çevrim içi dindarlık: M neslinin inanç pratikleri. Nobel Yayınları.
- Ellul, J. (2017). Sözün gözden düşüşü (1.b). (E. C. Ercan, Çev.). Sentez Yayınları.
- Goffmann, E. (2018). Günlük yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, Çev.). Metis Yayınları.
- Gökçen, A. (2022). Görmenin toplumsallığı. Duyu sosyolojisi teorik ve gündelik tartışmalar (1. b.). İ. Can & E. Ulutaş, (Ed.) (109-134) içinde, Nobel Yayın.
- Göle, N. (2021). Melez desenler İslam ve modernlik üzerine. Metis Yayınları.
- Gürbilek, N. (2001). Vitrinde yaşamak 1980’lerin kültürel iklimi (3.b). Metis Yayınları.
- Hazır, M. (2019). Siber toplumda mahremiyetin dönüşümü. Mahremiyet hayatın sırları ve sınırları, N. Şişman (Ed.) (145-161) içinde, İnsan Yayınları.
- Janmohammed, S. (2018). M Nesli yeni Müslüman gençlik, (E. Kızılelma, Çev.). Kaknüs Yayınları.
- Karakuyulu, E., & Eğinli, T., A. (2023). Sosyal medyada benlik sunumu: Instagram’da influencer’ların benlik sunumunda sözsüz davranış unsurlarına yönelik bir araştırma. International Academic Social Resources Journal, 8(50), (2813-2822).
- Kim, H., D., & Seelly, K., N. (2017). Do you prefer, Pinterest or Instagram? The role of image-sharing SNSs and self-monitoring in enhancing ad effectiveness. Computers in human behavior, 2017(70), (535-543).
- Kozanoğlu, C. (1995). 1980’lerden 90’lara Türkiye ve starları cilâlı imaj devri, İletişim Yayınları.
- Merleau-Ponty, M. (2020). Algının fenomenolojisi (2.b) (E. Sarıkartal & E. Hacımuratoğlu, Çev.) İthaki Yayınları.
- Miles, B., M., Huberman, M., & Saldana, J. (2023). Nitel veri analizi, (1.b) (A. Ersoy, Çev.).
- Niedzviecki, H. (2019). Dikizleme günlüğü, (G. Gündüç, Çev.) Ayrıntı Yayınları.
- Novaro-Yaşın, Y. (2012). Kimlik piyasası metalar, İslamcılık, laiklik. Kültür fragmanları Türkiye’de gündelik hayat (3.b) D. Kandiyoti & A. Saktanber (Ed.), (229-258) içinde, Metis Yayınları.
- Piela, A. (2023). Kimlik: “Niqab yüzümün zarif bir uzantısıdır”: YouTube’daki yaşam akışı videolarında meta-ihtida olarak niqab tercihi. Dijital din dijital medyada dinî pratikleri anlamak (1.b). H. A. Campbell & R. Tsuria (Ed.). (Ö. F. Cengiz, D. E. Cengiz, & M. N. Sağırlı, Çev.). (282-296), İz Yayıncılık.
- Sartori, G. (2006). Görmenin iktidarı homo videns: Gören insan (2.b) (G. Batuş & B. Ulukan, Çev.) Karakutu Yayınları.
- Shilling, C. (2003). The body and social theory (2.b). Sage Publication.
- Sontag, S. (1999). Fotoğraf üzerine (2.b) (R. Akçakaya, Çev.). Altıkırkbeş Yayın.
- Tarhan, H. (2023). MAXQDA nitel ve karma yöntemler araştırmaları veri analizi programı ile nitel araştırmalar ve eylem araştırmaları. Sosyal bilimlerde nitel araştırmalar ve eylem araştırmaları: Yaklaşımlar, yeni arayışlar ve uygulamalar (1.b) S. Toraman Türk (Ed.). (231-262) içinde, Pegem Akademi.
- Tuğal, C. (2011). Pasif devrim İslami muhalefetin düzenle bütünleşmesi, (2.b) Koç Üniversitesi Yayınları.
- URL-1. (t.y.). Geliş tarihi 08 Ağustos 2024, gönderen https://www.youtube.com/watch-?v=vuu1H4oaPfk.
- Yıldırım, E. (2016). Neoliberal İslamcılık 1980-2015 İslamcıların dünya sistemine entegrasyonu (1.b). Pınar Yayınları.
- Zhang, Y., & Wildemuth, B., M. (t.y.). Qualitative analysis of content. Geliş tarihi 27 Kasım 2022, gönderen https://www.ischool.utexas.edu/ ~yanz/Content_analysis.pdf.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 11 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 |
MEDYA VE DİN ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (MEDİAD) - JOURNAL OF MEDIA AND RELIGION STUDIES
This journal is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.