Öz
Denizli’nin Buldan ilçesi, dokumacılık tarihi açısından öne çıkan, kültürel zenginliğini koruyan bir merkezdir ve dokumacılık burada usta-çırak ilişkisiyle nesilden nesile aktarılmaktadır. Bu çalışmada, Buldan’da aktif olarak sürdürülen el dokumacılığı geleneği, bu geleneğin korunması ve Buldan’da yaşayan geleneksel dokuma ustası Selahattin Kaçanoğlu’nun dokumacılığa katkıları incelenmektedir. Kaçanoğlu, dokuma bilgisi ve geleneksel bilgi aktarımıyla dokumacılıkta Anadolu’daki en yetkin isimlerdendir. Kaçanoğlu’nun Buldan dokumacılığa katkıları; el dokuması kumaşların dokunduğu tezgâh yapısı, desen geliştirme ve iplik yapısına göre desenlendirme yöntemleri, armürlü dokuma örnekleri, desenlendirme özelinde tahar planlaması, dört çerçeveli tezgâhlarda yapmış olduğu el dokuması ürünleri geleneksel Buldan dokumacılığı kapsamında anlatılmıştır. Kültürel mirasın korunması için atılan her adım değerlidir; ancak tüm teknik imkânlara rağmen geleneksel yöntemleri sürdüren bilinçli usta ve zanaatkârlar, mirasın geleceğe taşınmasında kritik bir rol oynamaktadır. Bu ustalardan biri olan “Yaşayan insan hazinesi” ödülüne sahip Kaçanoğlu’na ait bilgilerin ve kendine has tekniklerin yazılı hale getirilmesi de bu çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler
Geleneksel Dokuma Selahattin Kaçanoğu Buldan Dokumacılığı Armürlü Dokuma Tahar.
Kaynakça
- Başgelen, N. (1999). Türk El Dokumacılığı. İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Belge, R. (2018). Denizli Kent Kimliğini Oluşturan Coğrafi Öğeler, Ege Coğrafya Dergisi, 27(2), 167-181.
- Demir, B. (2018). 19. Yüzyılda Anadolu’da Ticaret ve Dokuma Sanayisi, Sanayi ve Ticaret Tarihi Araştırmaları, 7(1), 88-102.
- Fıçıcıoğlu, A. (2021). Japon Moda Kimliğinde Kültürel İzler, Akdeniz Sanat, 15(28), 207-226.
- Gündüz, L. G. (2024). Denizli Geleneksel Kumaş Dokuma Ustası Selahattin Kaçanoğlu ve Çalışmaları. Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
- Kahraman, A. (2015). Osmanlı Döneminde Buldan Dokumacılığı, Tarih ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(2), 45-60.
- Kaya, R. (2020). Çankırı, Ilgaz Geleneksel Kadın Kıyafetleri Üzerine Bir Çalışma, Folklor Akademi Dergisi, Cilt:3, Sayı: 4, 202 – 216.
- NT Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri. (2015). Buldan Tekstil Sanayii'nin Gelişimi ve Envanter Araştırması, 2015, Güney Ege Kalkınma Ajansı Doğrudan Faaliyet Destek Programı, Buldan Ticaret Odası.
- Quataert, D. (1993). Ottoman Manufacturing in the Age of the İndustrial Revolution (Cambridge Middle East Library, No. 30). Cambridge: Cambridge University Press.
- Önlü, N. (2010). Ege Bölgesi El Dokuma Kaynakları, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Dergisi, (17), Erzurum. (Ss. 47-60)
- Özdemir, T. (2021). Buldan Dokumalarının Modernizasyonu ve Kültürel Sürekliliği, Tasarım ve Sanat Dergisi, 10(1), 34-47.
- Yıldız, D. (2022). Dokumanın Tarihsel Süreçte Başlangıcı ve Gelişimine Genel Bir Bakış, Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi, 5(1), 256-293.
- Yılmaz, E. (2020). Geleneksel Türk El Sanatları: Buldan Dokumaları, Kültür ve Sanat Dergisi, 5(3), 120-135.
- Kaçanoğlu, S. (2023). Selahattin Kaçanoğlu ile dokuma atölyesinde yapılan görüşme, Buldan, Denizli: 3 Mart.
- Kaçanoğlu, S. (2024). Selahattin Kaçanoğlu ile dokuma atölyesinde yapılan görüşme, Buldan, Denizli: 30 Ocak.
Öz
Located in Denizli, Buldan is renowned for its longstanding weaving tradition and cultural richness, with weaving practices passed down through the master-apprentice system. This paper examines the ongoing hand weaving tradition in Buldan, strategies for its preservation, and the contributions of Selahattin Kaçanoğlu, a traditional weaving master residing there. Kaçanoğlu stands out as one of Anatolia’s most accomplished weaving experts, known for his extensive knowledge and commitment to teaching traditional skills. His contributions include loom structures used for handwoven textiles, pattern design methods based on yarn structure, damask weaving examples, warp planning specific to patterns, and handwoven products made on four-shaft looms. Although modern technology offers many possibilities, preserving cultural heritage relies significantly on the dedication of masters and artisans who uphold traditional methods. This study is important in that it documents the knowledge and distinctive techniques of Kaçanoğlu, who holds the “Living Human Treasure” title.
Anahtar Kelimeler
Traditional Weaving Selahattin Kaçanoğlu Buldan Weaving Dobby Weaving Heddle.
Kaynakça
- Başgelen, N. (1999). Türk El Dokumacılığı. İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Belge, R. (2018). Denizli Kent Kimliğini Oluşturan Coğrafi Öğeler, Ege Coğrafya Dergisi, 27(2), 167-181.
- Demir, B. (2018). 19. Yüzyılda Anadolu’da Ticaret ve Dokuma Sanayisi, Sanayi ve Ticaret Tarihi Araştırmaları, 7(1), 88-102.
- Fıçıcıoğlu, A. (2021). Japon Moda Kimliğinde Kültürel İzler, Akdeniz Sanat, 15(28), 207-226.
- Gündüz, L. G. (2024). Denizli Geleneksel Kumaş Dokuma Ustası Selahattin Kaçanoğlu ve Çalışmaları. Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
- Kahraman, A. (2015). Osmanlı Döneminde Buldan Dokumacılığı, Tarih ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(2), 45-60.
- Kaya, R. (2020). Çankırı, Ilgaz Geleneksel Kadın Kıyafetleri Üzerine Bir Çalışma, Folklor Akademi Dergisi, Cilt:3, Sayı: 4, 202 – 216.
- NT Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri. (2015). Buldan Tekstil Sanayii'nin Gelişimi ve Envanter Araştırması, 2015, Güney Ege Kalkınma Ajansı Doğrudan Faaliyet Destek Programı, Buldan Ticaret Odası.
- Quataert, D. (1993). Ottoman Manufacturing in the Age of the İndustrial Revolution (Cambridge Middle East Library, No. 30). Cambridge: Cambridge University Press.
- Önlü, N. (2010). Ege Bölgesi El Dokuma Kaynakları, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Dergisi, (17), Erzurum. (Ss. 47-60)
- Özdemir, T. (2021). Buldan Dokumalarının Modernizasyonu ve Kültürel Sürekliliği, Tasarım ve Sanat Dergisi, 10(1), 34-47.
- Yıldız, D. (2022). Dokumanın Tarihsel Süreçte Başlangıcı ve Gelişimine Genel Bir Bakış, Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi, 5(1), 256-293.
- Yılmaz, E. (2020). Geleneksel Türk El Sanatları: Buldan Dokumaları, Kültür ve Sanat Dergisi, 5(3), 120-135.
- Kaçanoğlu, S. (2023). Selahattin Kaçanoğlu ile dokuma atölyesinde yapılan görüşme, Buldan, Denizli: 3 Mart.
- Kaçanoğlu, S. (2024). Selahattin Kaçanoğlu ile dokuma atölyesinde yapılan görüşme, Buldan, Denizli: 30 Ocak.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Güzel Sanatlar |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 1 Temmuz 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 4 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 2 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 18 Sayı: 35 |
