Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

A New View on the Origin of the Qaiy Tribe in Turkestan

Yıl 2025, Sayı: 64, 25 - 45, 25.04.2025

Anarbek Mokeev , Alpaslan Ceylan , Kayrat Belek , Nursultan Abdimitalip Uulu

https://doi.org/10.21563/sutad.1421511

Öz

In this article is basis on the issues of previous scholarly discussions about the Qaiy’s origin, who are a powerful tribe in history, on the basis of a comparative study in the light of new sources. First of all, the study will try to show the fallacy of the opposing opinions of Turkologists J. Marquart and F. Köprülü that the Far Eastern Qai of al-Biruni and al-Marwazī and the Qaiyg of Kashgari Mahmud do not have any relationship. In fact, the Qai and Qaiyg tribes, known as Qai during the period of the Great Hun Empire, while remained in the Far East under the name of Qai in the maelstrom of political events and continuous migrations throughout history, when they came to Turkestan, they were seen as a strong ethno-political organization separated from each other under the name of Qaiyg, whose language was predominantly Turkic-speaking.
The historical sources clarify the main stages of the westward migration of the Qaiys in the 6-9th centuries and show their role in the formation of the Oghuz and Kipchak tribes in the Eurasian steppes. The tamgas of the Qaiys have been identified on stone depictions and rock reliefs of the Tengir-Too Mountains in Turkestan. The tamgas of the Qaiys in Turkestan has been identified with the previous dominance tamgas of the Western Gokturks, Türgesh and Karluks as a new strong ethno-political self-identity. In this context, the traces of the Qaiys, which have existed throughout history, are seen among all Turkic peoples in Turkestan, and their roots date back to the grouping of Eurasian nomads.

Anahtar Kelimeler

Turk Oghuz Qai Qaiyg Qaiy Hun boy.

Proje Numarası

Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

Kaynakça

  • Abramzon, S. M. (1990). Kirgizı i ih etnogenetiçeskiye i istoriko-kulturnıye svyazi. Frunze: Kyrgyzstan.
  • Ataniyazov, S. (1999). Türkmen boylarının geçmişi, yayılışı, bugünkü durumu ve geleceği. Bilig-10/Yaz’99, 1-33.
  • Atwood, Ch. P. (2014). Historiography and transformation of ethnic identity in the Mongol Empire: the Öng’üt Case, Asian Ethnicity, 15(4), 514-534. https://doi.org/10.1080/14631369.2014.939333.
  • Atwood, Ch. P. (2015). The Qai, the Khongai, and the Names of the Xiōngnú, International Journal of Eurasian Studies, Vol. 2, 34-63.
  • Babayarov, G. & Kubatin, A. (2016). Novye chteniya legend na monetah doislamskih pravitelei Semirech’ya. Sogdiiskii sbornik. Vyp. 3, Lambert Academic Publishing, 85-100.
  • Bahar, H. (1994). Türkistan’ın coğrafi konumu ve ilkçağ kaynaklarına göre tarihi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (1), 233-244.
  • Barthold, V. V. (1968). Raboty po istorii i filologii tyurkskih i mongol'skih narodov. Sochineniya. Tom. V. Moskva: “Nauka”.
  • Belek, K. (2021a). Tegerek Ala-Too’daki Göktürk tamgaları ve Göktürk kültürünün Türk-İslam yazıtlarındaki izleri. IX. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bilge Tonyukuk Anısına. 1. Cilt, 465-472. Ankara: Türk Dil Kurumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yay. 1445/1, ISBN 978-975-17-5089-1
  • Belek, K. (2021b). Türk-Moğol hânedan ve boy tamgaları ile Köktürk dönemi tamgalarına mukayeseli bir bakış. Orhon Yazıtları ve Türk-Moğol İlişkileri, 113-118. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yay.
  • Biçurin, N. İ. (1998). Sobraniye svedeniy o narodah, obitavşih v Sredney Azii v drevniye vremena. T.1. Almatı: Jalın baspası.
  • Ceylan, A. & Günaşdı, Y. (2019). Türk bengütaş (şiveet ulan)’daki Oğuz tamgaları ile Cunni mağarasındaki tamga ve işaretlerin karşılaştırılması, Prof. Dr. Fuat Sezgin Anısına Geçmişten Günümüze Türkistan: Tarih, Kültür ve Medeniyet Sempozyumu. Ankara/Türkistan, 62-79.
  • Ceylan, A. (2022). Doğu Anadolu’da erken dönem Türk izleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
  • Ceylan, N. (2016). Yağlıca Kalesi’nde Yılan Figürü ve Türklerde Yılan Simgesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (39), 409-421. https://doi.org/10.21563/sutad.187001
  • Clauson, G. (2002). The early history of the Turkish-speaking peoples. Studies in Turkic and Mongolic Linguistics. Edmund Bosworth, Gerard Clauson. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203987551
  • Demirtaş, F. (1948). Osmanlı Devrinde Anadolu’da Kayıları. Belleten, 12(47), 575-613.
  • Divan Lugat at-Turk, (2005). al-Kashgari, Mahmud. Perevod, predislovie i kommentarii Z.-A. M. Auezovoi. Indeksy sostavleny R. Ermersom, Almaty: “Daik-press”.
  • Duran, R. & Baş, A. (2018). Oğuzların Kayı Boyu tamgasının Anadolu Türk mimari süslemesinde motif olarak kullanılması üzerine. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (43), 523-535. https://doi.org/10.21563/sutad.510711
  • Eberhard, W. (1944). Kaylar Kabilesi Hakkında Sinolojik Müla’hazalar. Belleten, 8(32), 567-588. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ttkbelleten/issue/80297/1372251
  • Emecen, F. (2015). Kayılar ve Osmanlılar: sahte bir kimlik inşası mı?. T. Gündüz & M. Cengiz (Ed.), Oğuzlar-Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri içinde (s. 237-244). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
  • Ercilasun, A. B. & Akkoyunlu, Z. (2014). Kâşgarlı Mahmud – Dîvânu Lugâti’t-Türk–girişmetin-çeviri-notlar-dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Golden, P. B. (1990). The peoples of the south Russian steppes. The Cambridge History of Early Inner Asia, edited by Denis Sinor, Cambridge: Cambridge UP, p. 256-284.
  • Golden, P. B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic Peoples. Ethnogenesis and State Formation in Medieval and Early Modern Eurasia and the Middle East. Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
  • Gömeç, S. (2004). Oğuz Kağan’ın kimliği, Oğuzlar ve Oğuz Kağan Destanları üzerine bir iki söz. Tarih Araştırmaları Dergisi, 23(35), 113-121. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000181
  • İnalcık, H. (2007). Osmanlı Beyliği'nin kurucusu Osman Beg. Belleten, 71(261), 479-536. doi:10.37879/belleten.2007.479
  • Karatay, O. & Özel, H. (2019). Oğuzlar ve Oğuz Yabgu devleti. (B. A. Gökdağ & S. Y. Gömeç & O. Karatay, yay.). Ortak Türk Tarihi, Cilt II, içinde (s. 529-564). Ankara.
  • Karmışeva, B. H. (1952). K voprosu o proishojdeniy lokaytsev. Sovetskaya etnografiya, No. 4. Moskova: Izdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
  • Karpov, G. İ. (1925). Plemennoy i rodovoy sostav turkmen. Poltoratsk (Aşhabad): Narkomvnutdel Turkmensk. S. S. resp.,
  • Klyaştornıy, S.G. & Sultanov, T. İ. (2009). Gosudarstva i narody Evraziyskih stepey, ot drevnosti k Novomu vremeni. 3-e izd., ispr. i dop. SPb: Peterburgskoye vostokovedeniye.
  • Kononov, A. N. (1958). Rodoslovnaya turkmen. Soçineniye Abu-l-Gazi hana hivinskogo. Moskva, Leningrad: Izdatelstvo Akademii Nauk SSSR, 1958.
  • Köprülü, F. M. (1922). Anadolu’da İslamiyet, Edebiyat fakultesi mecmuası. Ayrı basım, 79-81. İstanbul: Yeni Matbaa,
  • Köprülü, F. M. (1925). Oğuz etnolojisine dair tarihî notlar. Türkiyat Mecmuası, Cilt I, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, s. 185-211.
  • Köprülü, F. M. (1943). Osmanlı imparatorluğu’nun etnik menşei meseleleri. Belleten, 7(28), 219-312. Ankara: TTK Basımevi.
  • Köprülü, M. F. (1944). Kay Kabilesi hakkında yeni notlar. Belleten, 8(31), 421-452.
  • Malyavkin, A. G. (1989). Tanskie hroniki o gosudarstvah Tsentralnoi Azii. Teksty i issledovaniia. Novosibirsk: “Nauka”.
  • Marquart J. (1914). Über das Volkstum der Komanen. Ostturkische Dialektstudien. (Abhandlungen der Koniglichen Gesellschaft zu Gottingen. Philologische-historische Klasse. Neue Folge, Bd. XIII, N 1), W. Bang und J. Marquart. Berlin-Leipzig. p. 25-238.
  • Minorskiy, V. (1942). Sharaf al-Zamān Ṭāhir Marvazī. On China, the Turks, and India. Arabic text (circa 1120) with an English translation and commentary by V. Minorsky, (James G. Forlong Fund, Vol. XXII.) pp. 170, 53. London: Royal Asiatic Societyç.
  • Mokeyev A. M. (2010). Kırgızı na Altaye i na Tyan-Şane (etapı etniçeskoy i politiçeskoy istorii Kırgızskogo naroda vo vtoroy pol. IX-ser. XVIII vv.). Bişkek: Izdaniya Kırgızsko-Turetskogo universiteta Manas.
  • Nastiç, V. N. (1989). Monetnıye nahodki s gorodişa Krasnaya Reçka (1978–1983 gg.), Krasnaya Reçka i Burana (Materialı i issledovaniya Kirgizskoy arheologicheskoy ekspeditsii), Frunze: “İlim”.
  • Nemeth, J. (1941). Die Volksnamen quman und qun. Körösi Csoma-Archivum. T. III, Budapest, 95-109.
  • Oğuzoğlu, Y. (2022). Halil İnalcık’ın Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu aydınlatan bilimsel araştırmaları. Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler C. 1. içinde (s. 39-76). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. DOI: 10.37879/9789751749987.2022.1
  • Pelliot, P. (1920). A propos des Comans. Journal Asiatique, Série 11, T. 15, 125-186. Paris: Imprimerie Nationale.
  • Rogojinskiy, A. E. & Çeremisin, D. V. (2019). Tamgi koçevnikov tyurkskoy epohi na Altaye i v Semireç’ye (opıt sopostavleniya i identifikatsii), Arheologiya, etnografiya i antropologiya Evrazii, Tom 47, № 2, Novosibirsk: RAN, Sibirskoye otdeleniye. Doi: 10.17746/1563-0102.2019.47.2, s. 48-49.
  • Rogojinskiy, A. E. (2019). Srednevekovye tamgi-petroglifı yujnogo Kazahstana i Semireç’iya. Tamgi doislamskoy Tsentralnoy Azii. Samarkand: MITSAI.
  • Soltonoyev, B. (2017). Kızıl Kırgız Tarıhı, Bişkek: “Turar”.
  • Taşağıl, A. (2013). Kök Tengri’nin çocukları (Avrasya Bozkırlarında İslam öncesi Türk tarihi). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Taşağıl, A. (2021). İlk Türkler: Bozkırdan dünyaya yayılanlar. İstanbul: Kronik.
  • Tekin T. (2010). Orhon Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Tişin, V. V. (2018). Nekotorıye zameçaniya k istoriçeskoy etnonimike i toponimike Tsentral’noy Azii (v kontekste novıh dannıh otnositel’no plemennıh gruppirovok si 霫 i bai-si 白霫), Nauçnaya konferentsiya “Obşestvo i gosudarstvo v Kitaye” / sost. i otv. red. S.I. Blyumhen; glav. red. A.I. Kobzev. T. XLVIII, CH. 1, (Uçeniye zapiski Otdela Kitaya. Vıp. 27). Moskva: IV RAN, s. 279-287.
  • Togan, A. Z. V. (1941). Die Vorfahren der Osmanen in Mittelasien, Journals of the Deutsche Morgenlaendische Gesellschaft, Vol. 95, No. 3, Leipzig: Harrassowitz Verlag, s. 367-373.
  • Togan, A. Z. V. (2018). Umumi Türk tarihine giriş en eski devirlerden 16. asra kadar. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
  • Tuguşeva, L. İ. & Klyaştornıy, S. G. & Kubarev G. V. (2014). “Nadpis’ uygurskim pis’mom i runicheskiye nadpisi iz mestnosti Urkoş (Tsentralnıy Altay)”, Arheologiya, tnografiya i antropologiya Evrazii, Tom 60, №4, Novosibirsk: RAN, Sibirskoe otdeleniye, s. 77-82.
  • Wittfogel, A. & Chia-Sheng, F. (1949). History of Chinese society: Liao (907–1125). Philadelphia: The American Philosophical Association,
  • Zuyev, Yu, A. (1960). Tamgi loshadey iz vassalnıh knyajestv. Perevod iz Kitayskogo soçineniya 8-10 vv. “Tanhuyao”. Tom 3, glava (tsziyan) 72, str. 1305-1308. Alma-Ata: Akademiya Nauk Kazahskoy SSR.

Türkistan’daki Kayı Boyunun Kökeni Üzerine Yeni Bir Bakış

Yıl 2025, Sayı: 64, 25 - 45, 25.04.2025

Anarbek Mokeev , Alpaslan Ceylan , Kayrat Belek , Nursultan Abdimitalip Uulu

https://doi.org/10.21563/sutad.1421511

Öz

Bu makalede, tarihte güçlü bir boy olan Ḳayılar ile ilgili daha önceki ilmi tartışmalar üzerinden hareketle yeni kaynaklar ışığında karşılaştırmalı bir çalışmaya dayanarak ele almaktır. Öncelikle, söz konusu çalışmaya ilgili olarak Türkologlar J. Marquart ile F. Köprülü’nün ortaçağ yazarları el-Birunî ve el-Marvezî’de verilen Uzak Doğu’daki Ḳay ve Kaşgarlı Mahmud’da gösterilen Ḳayıg’ın arasında herhangi bir akrabalık bağlantılarının olmadığı konusunda son derece birbirine karşı iddialarının yanlış olduğunu belirtmeye çalışılacaktır. Haddizatında, bu iki isimde adlandırılan Ḳay ve Ḳayıg boyu, Büyük Hun Devleti döneminde Ḳay ismiyle bilinerek tarihi süreç içerisindeki siyasî olayların ve sürekli göçlerin girdabında Uzak Doğu’da Ḳay adı ile kalmışken, Türkistan’a geldiklerinde daha ziyade Ḳayıg adıyla birbirinden ayrılmış, ancak dilleri ağırlıklı olarak Türkçe konuşan güçlü bir etno-siyasî organizasyon olarak görüldüler.
Tarihi kaynaklara bakıldığında Ḳayıların VI-XI. Yüzyıllarda batıya yönelik göçlerinin ana aşamaları açıklığa kavuşturulmuş ve bunların Avrasya bozkırlarındaki Oğuz ve Kıpçak boylarının oluşumundaki rolü gösterilmiştir. Türkistan’daki Tanrı Dağları taş betimlemeleri ve kaya kabartmaları üzerinden Ḳayılara ait tamgalar tespit edilmiştir. Bu Ḳayıların tamgaları yeni bir güçlü etno-siyasî öz kimlik olarak önceki Batı Göktürk, Türgeş ve Karlukların hâkimiyet tamgaları üzerinde özdeşleştirilmiştir. Bu bağlamda tarih boyunca varlığını sürdüren Ḳayıların izleri Türkistan topraklarındaki tüm Türk kökenli topluluklar arasında görülmekle birlikte onların kökleri Avrasya göçer-konarlarının gruplaşmasına kadar uzanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk Oğuz Ḳay Ḳayıg Ḳayı Hun boy.

Etik Beyan

Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

Destekleyen Kurum

Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

Proje Numarası

Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

Teşekkür

Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi'ne teşekkür ederiz

Kaynakça

  • Abramzon, S. M. (1990). Kirgizı i ih etnogenetiçeskiye i istoriko-kulturnıye svyazi. Frunze: Kyrgyzstan.
  • Ataniyazov, S. (1999). Türkmen boylarının geçmişi, yayılışı, bugünkü durumu ve geleceği. Bilig-10/Yaz’99, 1-33.
  • Atwood, Ch. P. (2014). Historiography and transformation of ethnic identity in the Mongol Empire: the Öng’üt Case, Asian Ethnicity, 15(4), 514-534. https://doi.org/10.1080/14631369.2014.939333.
  • Atwood, Ch. P. (2015). The Qai, the Khongai, and the Names of the Xiōngnú, International Journal of Eurasian Studies, Vol. 2, 34-63.
  • Babayarov, G. & Kubatin, A. (2016). Novye chteniya legend na monetah doislamskih pravitelei Semirech’ya. Sogdiiskii sbornik. Vyp. 3, Lambert Academic Publishing, 85-100.
  • Bahar, H. (1994). Türkistan’ın coğrafi konumu ve ilkçağ kaynaklarına göre tarihi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (1), 233-244.
  • Barthold, V. V. (1968). Raboty po istorii i filologii tyurkskih i mongol'skih narodov. Sochineniya. Tom. V. Moskva: “Nauka”.
  • Belek, K. (2021a). Tegerek Ala-Too’daki Göktürk tamgaları ve Göktürk kültürünün Türk-İslam yazıtlarındaki izleri. IX. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bilge Tonyukuk Anısına. 1. Cilt, 465-472. Ankara: Türk Dil Kurumu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yay. 1445/1, ISBN 978-975-17-5089-1
  • Belek, K. (2021b). Türk-Moğol hânedan ve boy tamgaları ile Köktürk dönemi tamgalarına mukayeseli bir bakış. Orhon Yazıtları ve Türk-Moğol İlişkileri, 113-118. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yay.
  • Biçurin, N. İ. (1998). Sobraniye svedeniy o narodah, obitavşih v Sredney Azii v drevniye vremena. T.1. Almatı: Jalın baspası.
  • Ceylan, A. & Günaşdı, Y. (2019). Türk bengütaş (şiveet ulan)’daki Oğuz tamgaları ile Cunni mağarasındaki tamga ve işaretlerin karşılaştırılması, Prof. Dr. Fuat Sezgin Anısına Geçmişten Günümüze Türkistan: Tarih, Kültür ve Medeniyet Sempozyumu. Ankara/Türkistan, 62-79.
  • Ceylan, A. (2022). Doğu Anadolu’da erken dönem Türk izleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
  • Ceylan, N. (2016). Yağlıca Kalesi’nde Yılan Figürü ve Türklerde Yılan Simgesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (39), 409-421. https://doi.org/10.21563/sutad.187001
  • Clauson, G. (2002). The early history of the Turkish-speaking peoples. Studies in Turkic and Mongolic Linguistics. Edmund Bosworth, Gerard Clauson. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203987551
  • Demirtaş, F. (1948). Osmanlı Devrinde Anadolu’da Kayıları. Belleten, 12(47), 575-613.
  • Divan Lugat at-Turk, (2005). al-Kashgari, Mahmud. Perevod, predislovie i kommentarii Z.-A. M. Auezovoi. Indeksy sostavleny R. Ermersom, Almaty: “Daik-press”.
  • Duran, R. & Baş, A. (2018). Oğuzların Kayı Boyu tamgasının Anadolu Türk mimari süslemesinde motif olarak kullanılması üzerine. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (43), 523-535. https://doi.org/10.21563/sutad.510711
  • Eberhard, W. (1944). Kaylar Kabilesi Hakkında Sinolojik Müla’hazalar. Belleten, 8(32), 567-588. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ttkbelleten/issue/80297/1372251
  • Emecen, F. (2015). Kayılar ve Osmanlılar: sahte bir kimlik inşası mı?. T. Gündüz & M. Cengiz (Ed.), Oğuzlar-Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri içinde (s. 237-244). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
  • Ercilasun, A. B. & Akkoyunlu, Z. (2014). Kâşgarlı Mahmud – Dîvânu Lugâti’t-Türk–girişmetin-çeviri-notlar-dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Golden, P. B. (1990). The peoples of the south Russian steppes. The Cambridge History of Early Inner Asia, edited by Denis Sinor, Cambridge: Cambridge UP, p. 256-284.
  • Golden, P. B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic Peoples. Ethnogenesis and State Formation in Medieval and Early Modern Eurasia and the Middle East. Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
  • Gömeç, S. (2004). Oğuz Kağan’ın kimliği, Oğuzlar ve Oğuz Kağan Destanları üzerine bir iki söz. Tarih Araştırmaları Dergisi, 23(35), 113-121. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000181
  • İnalcık, H. (2007). Osmanlı Beyliği'nin kurucusu Osman Beg. Belleten, 71(261), 479-536. doi:10.37879/belleten.2007.479
  • Karatay, O. & Özel, H. (2019). Oğuzlar ve Oğuz Yabgu devleti. (B. A. Gökdağ & S. Y. Gömeç & O. Karatay, yay.). Ortak Türk Tarihi, Cilt II, içinde (s. 529-564). Ankara.
  • Karmışeva, B. H. (1952). K voprosu o proishojdeniy lokaytsev. Sovetskaya etnografiya, No. 4. Moskova: Izdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
  • Karpov, G. İ. (1925). Plemennoy i rodovoy sostav turkmen. Poltoratsk (Aşhabad): Narkomvnutdel Turkmensk. S. S. resp.,
  • Klyaştornıy, S.G. & Sultanov, T. İ. (2009). Gosudarstva i narody Evraziyskih stepey, ot drevnosti k Novomu vremeni. 3-e izd., ispr. i dop. SPb: Peterburgskoye vostokovedeniye.
  • Kononov, A. N. (1958). Rodoslovnaya turkmen. Soçineniye Abu-l-Gazi hana hivinskogo. Moskva, Leningrad: Izdatelstvo Akademii Nauk SSSR, 1958.
  • Köprülü, F. M. (1922). Anadolu’da İslamiyet, Edebiyat fakultesi mecmuası. Ayrı basım, 79-81. İstanbul: Yeni Matbaa,
  • Köprülü, F. M. (1925). Oğuz etnolojisine dair tarihî notlar. Türkiyat Mecmuası, Cilt I, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, s. 185-211.
  • Köprülü, F. M. (1943). Osmanlı imparatorluğu’nun etnik menşei meseleleri. Belleten, 7(28), 219-312. Ankara: TTK Basımevi.
  • Köprülü, M. F. (1944). Kay Kabilesi hakkında yeni notlar. Belleten, 8(31), 421-452.
  • Malyavkin, A. G. (1989). Tanskie hroniki o gosudarstvah Tsentralnoi Azii. Teksty i issledovaniia. Novosibirsk: “Nauka”.
  • Marquart J. (1914). Über das Volkstum der Komanen. Ostturkische Dialektstudien. (Abhandlungen der Koniglichen Gesellschaft zu Gottingen. Philologische-historische Klasse. Neue Folge, Bd. XIII, N 1), W. Bang und J. Marquart. Berlin-Leipzig. p. 25-238.
  • Minorskiy, V. (1942). Sharaf al-Zamān Ṭāhir Marvazī. On China, the Turks, and India. Arabic text (circa 1120) with an English translation and commentary by V. Minorsky, (James G. Forlong Fund, Vol. XXII.) pp. 170, 53. London: Royal Asiatic Societyç.
  • Mokeyev A. M. (2010). Kırgızı na Altaye i na Tyan-Şane (etapı etniçeskoy i politiçeskoy istorii Kırgızskogo naroda vo vtoroy pol. IX-ser. XVIII vv.). Bişkek: Izdaniya Kırgızsko-Turetskogo universiteta Manas.
  • Nastiç, V. N. (1989). Monetnıye nahodki s gorodişa Krasnaya Reçka (1978–1983 gg.), Krasnaya Reçka i Burana (Materialı i issledovaniya Kirgizskoy arheologicheskoy ekspeditsii), Frunze: “İlim”.
  • Nemeth, J. (1941). Die Volksnamen quman und qun. Körösi Csoma-Archivum. T. III, Budapest, 95-109.
  • Oğuzoğlu, Y. (2022). Halil İnalcık’ın Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu aydınlatan bilimsel araştırmaları. Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler C. 1. içinde (s. 39-76). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. DOI: 10.37879/9789751749987.2022.1
  • Pelliot, P. (1920). A propos des Comans. Journal Asiatique, Série 11, T. 15, 125-186. Paris: Imprimerie Nationale.
  • Rogojinskiy, A. E. & Çeremisin, D. V. (2019). Tamgi koçevnikov tyurkskoy epohi na Altaye i v Semireç’ye (opıt sopostavleniya i identifikatsii), Arheologiya, etnografiya i antropologiya Evrazii, Tom 47, № 2, Novosibirsk: RAN, Sibirskoye otdeleniye. Doi: 10.17746/1563-0102.2019.47.2, s. 48-49.
  • Rogojinskiy, A. E. (2019). Srednevekovye tamgi-petroglifı yujnogo Kazahstana i Semireç’iya. Tamgi doislamskoy Tsentralnoy Azii. Samarkand: MITSAI.
  • Soltonoyev, B. (2017). Kızıl Kırgız Tarıhı, Bişkek: “Turar”.
  • Taşağıl, A. (2013). Kök Tengri’nin çocukları (Avrasya Bozkırlarında İslam öncesi Türk tarihi). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Taşağıl, A. (2021). İlk Türkler: Bozkırdan dünyaya yayılanlar. İstanbul: Kronik.
  • Tekin T. (2010). Orhon Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
  • Tişin, V. V. (2018). Nekotorıye zameçaniya k istoriçeskoy etnonimike i toponimike Tsentral’noy Azii (v kontekste novıh dannıh otnositel’no plemennıh gruppirovok si 霫 i bai-si 白霫), Nauçnaya konferentsiya “Obşestvo i gosudarstvo v Kitaye” / sost. i otv. red. S.I. Blyumhen; glav. red. A.I. Kobzev. T. XLVIII, CH. 1, (Uçeniye zapiski Otdela Kitaya. Vıp. 27). Moskva: IV RAN, s. 279-287.
  • Togan, A. Z. V. (1941). Die Vorfahren der Osmanen in Mittelasien, Journals of the Deutsche Morgenlaendische Gesellschaft, Vol. 95, No. 3, Leipzig: Harrassowitz Verlag, s. 367-373.
  • Togan, A. Z. V. (2018). Umumi Türk tarihine giriş en eski devirlerden 16. asra kadar. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
  • Tuguşeva, L. İ. & Klyaştornıy, S. G. & Kubarev G. V. (2014). “Nadpis’ uygurskim pis’mom i runicheskiye nadpisi iz mestnosti Urkoş (Tsentralnıy Altay)”, Arheologiya, tnografiya i antropologiya Evrazii, Tom 60, №4, Novosibirsk: RAN, Sibirskoe otdeleniye, s. 77-82.
  • Wittfogel, A. & Chia-Sheng, F. (1949). History of Chinese society: Liao (907–1125). Philadelphia: The American Philosophical Association,
  • Zuyev, Yu, A. (1960). Tamgi loshadey iz vassalnıh knyajestv. Perevod iz Kitayskogo soçineniya 8-10 vv. “Tanhuyao”. Tom 3, glava (tsziyan) 72, str. 1305-1308. Alma-Ata: Akademiya Nauk Kazahskoy SSR.
Toplam 53 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Arkeoloji (Diğer), İslam Öncesi Türk Tarihi, Genel Türk Tarihi (Diğer), Ortaçağ Asya Tarihi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Anarbek Mokeev 0000-0002-0381-6975

Alpaslan Ceylan 0000-0002-0533-905X

Kayrat Belek 0000-0003-0495-9182

Nursultan Abdimitalip Uulu 0000-0002-5651-5236

Proje Numarası Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
Erken Görünüm Tarihi 25 Nisan 2025
Yayımlanma Tarihi 25 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 17 Ocak 2024
Kabul Tarihi 18 Nisan 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 64

Kaynak Göster

APA Mokeev, A., Ceylan, A., Belek, K., Abdimitalip Uulu, N. (2025). Türkistan’daki Kayı Boyunun Kökeni Üzerine Yeni Bir Bakış. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(64), 25-45. https://doi.org/10.21563/sutad.1421511
 Kapak Resmi İndir

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.