Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Televizyon ve Aile: Kolektif İzleme Pratiğinin Dönüşümü Üzerine Bir Saha Araştırması

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 24, 594 - 623, 29.05.2025

Seyhan Aksoy , Armağan Abanuz

https://doi.org/10.37679/trta.1670788

Öz

Televizyonun oturma odasına ait “biricik” bir cihaz olarak kabul edildiği yıllarda, televizyon izlemek ailecek gerçekleştirilen kolektif bir etkinlik olarak görülmüştür. Ancak teknolojik yenilikler, dijitalleşme ve özellikle de internetin yayıncılık alanında kullanılması, izleme pratiğini dönüştürmüştür. “Televizyon izlemek”, internete bağlanan her tür cihazdan “ekran izlemek” şeklinde karşılık bulmaya başlamıştır. Buradan hareketle çalışmada, David Morley’in (1986) Aile Televizyonu çalışmasının bir benzeri yapılmış ve “bugünün” televizyon izleme pratiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Saha araştırmasında, on aile ile evlerinde görüşme ve gözlem gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, internete bağlanan her türlü cihazdan içeriklerin izlenebilir olmasının bir yansıması olarak kolektif izlemenin çözüldüğü; ebeveynlerin kimi zaman çocuklarla birlikte izlenecek “uygun” içerik bulamadıkları kimi zaman da ebeveynlerin program tercihleri/beğenileri örtüşmediği için aile bireylerinin farklı odalarda veya aynı odada farklı içerikler izledikleri ve izlemenin giderek bireyselleştiği bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Televizyon Aile İzleyici İzleyici Etnografisi Bireyselleşme

Kaynakça

  • Akgün, H. ve Arık, E. (2021), İngiliz Kültürel Çalışmalar Ekolü ve Medya Mahallesi Haber Programının Alımlama Analizi, Erciyes İletişim Dergisi, Ocak/ January 2021 Cilt/Volume 8, Sayı/Issue 1, 113-128.
  • Alasuutari, P. (1999). Introduction: Three Phases of Reception Studies. Pertti Alasuutari (Der), içinde, Rethinking the Media Audience (s.1-21). Londra: Sage.
  • Ang, I. (1996). Living Room Wars: Rethinking Media Audiences for a Postmodern World. London: Routledge
  • Ang, I. (1986). Watching Dallas: Soap Opera and the Melodramatic Imagination. London. Methuen
  • Ateşalp, S. T. ve Başlar, G. (2020). İnternette dizi izleme pratiklerinin dönüşümü: Aşırı izleme (binge-watching) üzerine bir araştırma. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (32), 108-136
  • Buckingham, D. (1987). Public Secrets: EastEnders and its Audience. London: BFI
  • Çaylı Rahte, E. (2018). Türkiye’de Medya Etnografisi Yapmak: Alanın Gelişimi ve Seyrine Eleştirel Bir Bakış. Mülkiye Dergisi, 42 (4), 593-637.
  • Çaylı Rahte, E. (2017). Medya ve Kültürün Küresel Akışı: Türk Dizilerinin Kosova’da Alımlanması. Milli Folklor. 29 (114). 66-78.
  • Çelenk, S. (2005). Televizyon Temsil Kültür. Ankara: Ütopya
  • De Certeau, M. (2008). Gündelik Hayatın Keşfi I (L. A. Özcan, Çev.). Dost Kitabevi.
  • Ertekin, İ. (2020). “David Morley’in Aile Televizyonu Araştırması Üzerine Bir Saha Çalışması”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 12(2), 117-130.
  • Fiske, J. ve Hartley , J. (2003). Reading Television, London: Routledge
  • Flichy, P. (2006). “New Media History”. İçinde. L.A. Lievrouw ve S. Livingstone (Der.), Hanbook of New Media: Social Shaping and Consequences of ICTs. London: Sage. ss.187-204.
  • Goodman, Irene F. (1983) ‘Television’s Role in Family Interactions: A Family Systems Perspective’, Journal of Family Issues, 4 (2) 405–24.
  • Gray, A. (1987) ‘Behind Closed Doors: Video Recorders in the Home’, içinde, Helen Baehr and Gillian Dyer (eds) Boxed In: Women and Television, London: Pandora
  • Gümüş, B. (2021). “Maraton İzleyiciliğinden Aşırı İzlemeye: Netflix’in İzleme Alışkanlıklarına Etkisi”. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (37), 147-169.
  • Gündoğdu, G. (2017). “Medikal/Estetik Televizyon Programlarının Muhafazakâr Kadın İzleyici Alımlamasına Yönelik Bir Etnografik Çalışma”. Intermedia International E-Journal, 4(7), 303-316.
  • Hall, S. (1980). “Encoding/decoding.” içinde Stuart Hall, Dorothy Hobson, AndrewLove ve Paul Willis (edt.). Culture, Media, Language.
  • Holloway, D., ve Green, L. (2013). “Using Ethnography To Understand Everyday Media Practices In Australian Family Life”, içinde, Editors Radhika Parameswaren, The International Encyclopedia of Media Studies.
  • Hobson, D. (1982). ‘Crossroads’: The Drama of a Soap Opera. London. Methuen
  • Karaduman, S., ve Aciyan, E. P. (2019). Netflix’in İlk Türk Dizisi “Hakan Muhafiz” Üzerine Bir Alımlama Analizi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (32), 669-687
  • Kartarı, A. (2017). “Nitel Düşünce ve Etnografi: Etnografik Yönteme Düşünsel Bir Yaklaşım”, Moment Dergi, 4(1): 207-220 ISSN: 2148-970X.
  • Katz, E. ve Scannell, P. (2009). The end of television? its impact on the world (so far).TheAnnals of the American Academy of Political and Social Science. v.625. London: Sage
  • Koçak, M. C., Küçük, O., ve Yıldız, B. (2022). “Türk TV Dizileri Üzerine Alımlama Analizi: “Medcezir” Dizisi”. Journal of Humanities and Tourism Research, 12(3), 468-485.
  • Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma.İstanbul: Bağlam Yayınları
  • Liebes, T., ve Livingstone, S. (1994). The structure of family and romantic ties in the soap opera: An ethnographic approach. Communication Research, 21(6), 717-741.
  • Livingstone, S. (2007). “From family television to bedroom culture: young people’s media at home”. İçinde. Devereux, Eoin, (ed.) Media studies: key issues and debates. London, UK.ss 302-321.
  • Lee, M., ve Cho, C. H. (1990). “Women watching together: An ethnographic study of Korean soap opera fans in the US”. Cultural Studies, 4(1), 30-44
  • Livingstone, S. (2005). “In defence of privacy: Varieties of publicness in the individualised, privatised home”. içinde S. Livingstone (Ed.), Audiences and Publics: When Cultural Engagement Matters for the Public Sphere (pp.163-186). Bristol: Intellect Press.
  • Lull, J. (1980). The Social Uses of Television. Human Communication Research, 6(3),197– 207.
  • Lull, J., (1982). “How Families Select Television Programs: A Mass Observational Study”, Journal of Broadcasting, 26
  • Lull, J. (1988a). Constructing Rituals of Extension through Family Television Viewing. James Lull (Der.), içinde, World Families Watch Television (s. 237-259).Newbury Park, CA: Sage
  • Lull, J. (1988b). The Family and Television in World Cultures. James Lull (Der.), içinde, World Families Watch Television (s. 9-21). Newbury Park, CA: Sage.
  • Lull, J. (1990). Inside Family Viewing: Ethnographic Research on Television’s Audience, Routledge, Londra.
  • Morley, D., (1992), Television, Audiences and Cultural Studies, Routledge, Londra.
  • Morley, D. (1986). Family Television: Cultural Power and Domestic Leisure. Comedia, Londra.
  • Morley, D. (1980). The Nationwide Audience: Structure and Decoding. Londra: BFI
  • O’Brien, J., Rodden, T., Rouncefield, M.J., ve Hughes, J. (1999). “At home with the technology: An in-home computing and ethnographic study of a set-topbox trial”. ACM Trans. Computer-Human Interaction. 6, 3. 282--308.
  • Obrist, M., Bernhaupt, R., ve Tscheligi, M. (2008). Interactive television for the home: An ethnographic study on users requirements and experiences. International Journal of Human-Computer Interaction. 24,2. Taylor &Francis. 174—196
  • Özgür, Ö. (2022). “Yeni Normal İzleme Biçimi Olarak Seri İzleme Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Erciyes İletişim Dergisi, 9(2), 747-762
  • Özsoy A (2011). Televizyon ve İzleyici: Türkiye’de Dönüşen Televizyon Kültürü ve İzleyici. Ankara: Ütopya.
  • Şeker, T. (2013). “5N1K Haber Programının Alımlama Analizi”. Selçuk İletişim, 5(4),105-117.
  • Şeker, T.. ve Şimşek, F. (2013). “Kodlama-Kodaçımı Bağlamında Muhteşem Yüzyıl Dizisinin Lise Öğrencileri Üzerindeki Etkilerine Yönelik Alımlama Analizi”. Selçuk İletişim, 7(2), 111-120
  • Radway, J. (1984). Reading the Romance. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
  • Rogge, J., ve Jensen, J. (1988). ‘Everyday Life and Television in West Germany: an Empathetic-Interpretive Perspective on the Family as System’, içinde James Lull (ed.) World Families Watch Television, London: Sage
  • Silverstone, R. (1994). Television and Everyday Life, London: Routledge.
  • Şakı Aydın, O., (2017). “Yeni Medya Yeni Televizyon: Kolektif İzlemenin Sonu Mu?” 1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı. İstanbul
  • Tunç, A. (2001). Bir Maniniz Yoksa Annemler Size Gelecek/70’li Yıllarda Hayatımız. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
  • Turner, G. (2018). İngiliz Kültürel Çalışmaları. çev. Deniz Özçetin-Burak Özçetin. Heretik Yayınları: Ankara.
  • Turner, G., ve Tay, J. (2009). Introduction. G. Turner ve J. Tay, (Ed.). Television Studies After TV: Understanding Television in the Post-Broadcast Era içinde (1–7). New York: Routledge.
  • Tsekleves, E., Whitham, R., Kondo, K., ve Hill, A., (2009), Bringing the television experience to other media in the home: an ethnographic study”, EuroITV‘09: Proceedings of the 7th European Conference on Interactive TV and Video, p 201-210, Leuven: Belgium.
  • Ulusal, D. (2022). “Gerbner’in Ekme Kuramı Bağlamında “Müge Anlı ile Tatlı Sert”Programının Alımlama Analizi”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi,2022(58), 1-17.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H., (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin.
  • Webster, J. G. (2005). “Beneath the Veneer of Fragmentation: Television Audience Polarization in a Multichannel World”, Journal of Communication, 55(2),366–382.

Television and Family: A Field Research on the Transformation of Collective Viewing Practice

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 24, 594 - 623, 29.05.2025

Seyhan Aksoy , Armağan Abanuz

https://doi.org/10.37679/trta.1670788

Öz

While the television was a ‘unique’ device belonging to the living room, watching television was seen as a collective family activity. However, technological innovations, digitalization and especially the use of the internet in broadcasting transformed the viewing practice. “Watching television” began to find the equivalent of “watching a screen” from any device connected to the internet. From this point of view, in this study, a similar study to David Morley's (1986) Family Television study was conducted and an attempt was made to reveal ‘today's’ television viewing practice. In the field research, interviews and observations were conducted with ten families in their homes. As a result of the research, it was found that collective viewing has dissolved as a reflection of the fact that content can be watched from any device connected to the internet; sometimes parents cannot find “appropriate” content to watch with their children, sometimes parents’ program preferences/likings do not match and family members watch different content in different rooms or in the same room, and viewing has become increasingly individualized.

Anahtar Kelimeler

Television Family Audience Audience Ethnography Individualization

Kaynakça

  • Akgün, H. ve Arık, E. (2021), İngiliz Kültürel Çalışmalar Ekolü ve Medya Mahallesi Haber Programının Alımlama Analizi, Erciyes İletişim Dergisi, Ocak/ January 2021 Cilt/Volume 8, Sayı/Issue 1, 113-128.
  • Alasuutari, P. (1999). Introduction: Three Phases of Reception Studies. Pertti Alasuutari (Der), içinde, Rethinking the Media Audience (s.1-21). Londra: Sage.
  • Ang, I. (1996). Living Room Wars: Rethinking Media Audiences for a Postmodern World. London: Routledge
  • Ang, I. (1986). Watching Dallas: Soap Opera and the Melodramatic Imagination. London. Methuen
  • Ateşalp, S. T. ve Başlar, G. (2020). İnternette dizi izleme pratiklerinin dönüşümü: Aşırı izleme (binge-watching) üzerine bir araştırma. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (32), 108-136
  • Buckingham, D. (1987). Public Secrets: EastEnders and its Audience. London: BFI
  • Çaylı Rahte, E. (2018). Türkiye’de Medya Etnografisi Yapmak: Alanın Gelişimi ve Seyrine Eleştirel Bir Bakış. Mülkiye Dergisi, 42 (4), 593-637.
  • Çaylı Rahte, E. (2017). Medya ve Kültürün Küresel Akışı: Türk Dizilerinin Kosova’da Alımlanması. Milli Folklor. 29 (114). 66-78.
  • Çelenk, S. (2005). Televizyon Temsil Kültür. Ankara: Ütopya
  • De Certeau, M. (2008). Gündelik Hayatın Keşfi I (L. A. Özcan, Çev.). Dost Kitabevi.
  • Ertekin, İ. (2020). “David Morley’in Aile Televizyonu Araştırması Üzerine Bir Saha Çalışması”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 12(2), 117-130.
  • Fiske, J. ve Hartley , J. (2003). Reading Television, London: Routledge
  • Flichy, P. (2006). “New Media History”. İçinde. L.A. Lievrouw ve S. Livingstone (Der.), Hanbook of New Media: Social Shaping and Consequences of ICTs. London: Sage. ss.187-204.
  • Goodman, Irene F. (1983) ‘Television’s Role in Family Interactions: A Family Systems Perspective’, Journal of Family Issues, 4 (2) 405–24.
  • Gray, A. (1987) ‘Behind Closed Doors: Video Recorders in the Home’, içinde, Helen Baehr and Gillian Dyer (eds) Boxed In: Women and Television, London: Pandora
  • Gümüş, B. (2021). “Maraton İzleyiciliğinden Aşırı İzlemeye: Netflix’in İzleme Alışkanlıklarına Etkisi”. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (37), 147-169.
  • Gündoğdu, G. (2017). “Medikal/Estetik Televizyon Programlarının Muhafazakâr Kadın İzleyici Alımlamasına Yönelik Bir Etnografik Çalışma”. Intermedia International E-Journal, 4(7), 303-316.
  • Hall, S. (1980). “Encoding/decoding.” içinde Stuart Hall, Dorothy Hobson, AndrewLove ve Paul Willis (edt.). Culture, Media, Language.
  • Holloway, D., ve Green, L. (2013). “Using Ethnography To Understand Everyday Media Practices In Australian Family Life”, içinde, Editors Radhika Parameswaren, The International Encyclopedia of Media Studies.
  • Hobson, D. (1982). ‘Crossroads’: The Drama of a Soap Opera. London. Methuen
  • Karaduman, S., ve Aciyan, E. P. (2019). Netflix’in İlk Türk Dizisi “Hakan Muhafiz” Üzerine Bir Alımlama Analizi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (32), 669-687
  • Kartarı, A. (2017). “Nitel Düşünce ve Etnografi: Etnografik Yönteme Düşünsel Bir Yaklaşım”, Moment Dergi, 4(1): 207-220 ISSN: 2148-970X.
  • Katz, E. ve Scannell, P. (2009). The end of television? its impact on the world (so far).TheAnnals of the American Academy of Political and Social Science. v.625. London: Sage
  • Koçak, M. C., Küçük, O., ve Yıldız, B. (2022). “Türk TV Dizileri Üzerine Alımlama Analizi: “Medcezir” Dizisi”. Journal of Humanities and Tourism Research, 12(3), 468-485.
  • Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma.İstanbul: Bağlam Yayınları
  • Liebes, T., ve Livingstone, S. (1994). The structure of family and romantic ties in the soap opera: An ethnographic approach. Communication Research, 21(6), 717-741.
  • Livingstone, S. (2007). “From family television to bedroom culture: young people’s media at home”. İçinde. Devereux, Eoin, (ed.) Media studies: key issues and debates. London, UK.ss 302-321.
  • Lee, M., ve Cho, C. H. (1990). “Women watching together: An ethnographic study of Korean soap opera fans in the US”. Cultural Studies, 4(1), 30-44
  • Livingstone, S. (2005). “In defence of privacy: Varieties of publicness in the individualised, privatised home”. içinde S. Livingstone (Ed.), Audiences and Publics: When Cultural Engagement Matters for the Public Sphere (pp.163-186). Bristol: Intellect Press.
  • Lull, J. (1980). The Social Uses of Television. Human Communication Research, 6(3),197– 207.
  • Lull, J., (1982). “How Families Select Television Programs: A Mass Observational Study”, Journal of Broadcasting, 26
  • Lull, J. (1988a). Constructing Rituals of Extension through Family Television Viewing. James Lull (Der.), içinde, World Families Watch Television (s. 237-259).Newbury Park, CA: Sage
  • Lull, J. (1988b). The Family and Television in World Cultures. James Lull (Der.), içinde, World Families Watch Television (s. 9-21). Newbury Park, CA: Sage.
  • Lull, J. (1990). Inside Family Viewing: Ethnographic Research on Television’s Audience, Routledge, Londra.
  • Morley, D., (1992), Television, Audiences and Cultural Studies, Routledge, Londra.
  • Morley, D. (1986). Family Television: Cultural Power and Domestic Leisure. Comedia, Londra.
  • Morley, D. (1980). The Nationwide Audience: Structure and Decoding. Londra: BFI
  • O’Brien, J., Rodden, T., Rouncefield, M.J., ve Hughes, J. (1999). “At home with the technology: An in-home computing and ethnographic study of a set-topbox trial”. ACM Trans. Computer-Human Interaction. 6, 3. 282--308.
  • Obrist, M., Bernhaupt, R., ve Tscheligi, M. (2008). Interactive television for the home: An ethnographic study on users requirements and experiences. International Journal of Human-Computer Interaction. 24,2. Taylor &Francis. 174—196
  • Özgür, Ö. (2022). “Yeni Normal İzleme Biçimi Olarak Seri İzleme Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Erciyes İletişim Dergisi, 9(2), 747-762
  • Özsoy A (2011). Televizyon ve İzleyici: Türkiye’de Dönüşen Televizyon Kültürü ve İzleyici. Ankara: Ütopya.
  • Şeker, T. (2013). “5N1K Haber Programının Alımlama Analizi”. Selçuk İletişim, 5(4),105-117.
  • Şeker, T.. ve Şimşek, F. (2013). “Kodlama-Kodaçımı Bağlamında Muhteşem Yüzyıl Dizisinin Lise Öğrencileri Üzerindeki Etkilerine Yönelik Alımlama Analizi”. Selçuk İletişim, 7(2), 111-120
  • Radway, J. (1984). Reading the Romance. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
  • Rogge, J., ve Jensen, J. (1988). ‘Everyday Life and Television in West Germany: an Empathetic-Interpretive Perspective on the Family as System’, içinde James Lull (ed.) World Families Watch Television, London: Sage
  • Silverstone, R. (1994). Television and Everyday Life, London: Routledge.
  • Şakı Aydın, O., (2017). “Yeni Medya Yeni Televizyon: Kolektif İzlemenin Sonu Mu?” 1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı. İstanbul
  • Tunç, A. (2001). Bir Maniniz Yoksa Annemler Size Gelecek/70’li Yıllarda Hayatımız. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
  • Turner, G. (2018). İngiliz Kültürel Çalışmaları. çev. Deniz Özçetin-Burak Özçetin. Heretik Yayınları: Ankara.
  • Turner, G., ve Tay, J. (2009). Introduction. G. Turner ve J. Tay, (Ed.). Television Studies After TV: Understanding Television in the Post-Broadcast Era içinde (1–7). New York: Routledge.
  • Tsekleves, E., Whitham, R., Kondo, K., ve Hill, A., (2009), Bringing the television experience to other media in the home: an ethnographic study”, EuroITV‘09: Proceedings of the 7th European Conference on Interactive TV and Video, p 201-210, Leuven: Belgium.
  • Ulusal, D. (2022). “Gerbner’in Ekme Kuramı Bağlamında “Müge Anlı ile Tatlı Sert”Programının Alımlama Analizi”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi,2022(58), 1-17.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H., (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin.
  • Webster, J. G. (2005). “Beneath the Veneer of Fragmentation: Television Audience Polarization in a Multichannel World”, Journal of Communication, 55(2),366–382.
Toplam 54 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Televizyon Yayıncılığı
Bölüm Makale
Yazarlar

Seyhan Aksoy 0000-0001-5167-5866

Armağan Abanuz 0000-0001-7836-1023

Yayımlanma Tarihi 29 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 6 Nisan 2025
Kabul Tarihi 22 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 10 Sayı: 24

Kaynak Göster

APA Aksoy, S., & Abanuz, A. (2025). Televizyon ve Aile: Kolektif İzleme Pratiğinin Dönüşümü Üzerine Bir Saha Araştırması. TRT Akademi, 10(24), 594-623. https://doi.org/10.37679/trta.1670788
 Kapak Resmi İndir

32266   This work is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International